มือไม่พาย เอาตีนราน้ำ หมายถึงอะไร ? สำนวน สุภาษิตไทยที่กล่าวว่า “มือไม่พาย เอาตีนราน้ำ” หรือ "มือไม่พาย เอาเท้าราน้ำ" หมายถึง (สำ) ก. ไม่ช่วยทำแล้วยังขัดขวางการทำงานของผู้อื่น. อ้างอิงจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔
สำนวน มือไม่พาย เอาตีนราน้ำ ใช้ในการเปรียบเปรยถึง คนที่ไม่ช่วยทำแล้วยังไปขัดขวางการทำงานของผู้อื่น เกิดจากความอิจฉาที่เห็นผู้อื่นได้ดีกว่า เกินหน้าเกินตา จึงพยายามหาทางขัดขวางทุกรูปแบบ มือไม่พาย เอาเท้าราน้ำ ไม่ช่วยแล้วก็ยังขัดขวางไม่ให้ใครทำ กลัวจะได้ดี
ที่มาของ สำนวน มือไม่พาย เอาตีนราน้ำ คำว่า “รา” ในที่นี้ แปลว่า ทำให้น้อยลง อ่อนลง หมดไปอย่างช้าๆ “มือไม่พายเอาเท้าราน้ำ” เปรียบเปรยถึงผู้ที่ลงเรือลำเดียวกับคนอื่นแล้วไม่ยอมช่วยพายเรือ แต่ยังเอาขาจุ่มลงไปในน้ำ ยิ่งจะทำให้คนพายอื่นๆต้องใช้ลำบากมากยิ่งขึ้น
- มือ หมายถึง (๑) น. อวัยวะส่วนหนึ่งของร่างกายอยู่ต่อจากปลายแขนประกอบด้วยฝ่ามือและนิ้วมือ สำหรับจับเป็นต้น, เรียกสิ่งหรืออุปกรณ์บางชนิดที่มีรูปร่างอย่างมือและใช้จับแทนมือได้ เช่น มือกล มือหุ่นยนต์
- ไม่ หมายถึง ว. มิ, คำปฏิเสธความหมายของคำที่อยู่ถัดไป เช่น ไม่กิน ไม่ดี, ถ้าอยู่ท้ายคำ ต้องมีคำ หา อยู่หน้า เช่น หากินไม่.
- พาย หมายถึง (๑) น. เครื่องมือสำหรับพุ้ยนํ้าให้เรือเคลื่อนไป ทำด้วยไม้ มีด้ามกลมยาวประมาณ ๒ ศอกสำหรับจับ ส่วนที่ใช้พุ้ยน้ำมีลักษณะแบน เรียกว่า ใบพาย, ถ้าลอกลวดเป็นคิ้วตลอดกลางใบพาย เรียกว่า พายคิ้ว, ถ้าด้ามสั้น ใบป้อม เพื่อให้จับได้ถนัด เรียกว่า พายทุย, เรียกไม้แบน ๆ ที่มีรูปคล้ายพาย เช่น พายกวนขนม.
- เอา หมายถึง (๑) ก. ยึด เช่น เอาไว้อยู่
- ตีน หมายถึง (๑) น. อวัยวะส่วนล่างสุดของคนหรือสัตว์ นับตั้งแต่ใต้ข้อเท้าลงไป สำหรับยืนหรือเดินเป็นต้น, โดยปริยายหมายถึงสิ่งอื่นที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้นหรือส่วนล่างของสิ่งบางอย่าง เช่น ตีนม่าน ตีนมุ้ง
- รา หมายถึง (๑) น. ไม้ที่กระหนาบอยู่ใต้ท้องพรึงรับพื้นเรือนเพื่อไม่ให้พื้นอ่อน อยู่ระหว่างรอด
- น้ำ หมายถึง (๑) น. สารประกอบซึ่งมีองค์ประกอบเป็นธาตุไฮโดรเจนและออกซิเจนในอัตราส่วน ๑ : ๘ โดยนํ้าหนัก เมื่อบริสุทธิ์มีลักษณะเป็นของเหลว ใส ไม่มีสี กลิ่น รส มีประโยชน์มาก เช่นใช้ดื่ม ชำระล้างสิ่งสกปรก, โบราณถือว่าเป็น ธาตุ ๑ ในธาตุ ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม, ใช้เรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะเป็นนํ้าหรือเหลวเหมือนนํ้า เช่น นํ้าตา นํ้าปลา นํ้าส้ม
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน มือไม่พาย เอาตีนราน้ำ ในประโยค
1. ถ้าคุณไม่เห็นด้วย ไม่คิดจะช่วยงานนี้ ก็อยู่เฉยๆเสียดีกว่า อย่าทำเป็นพวกมือไม่พายเอาเท้าราน้ำ หาเรื่องทำให้งานมันยากขึ้นไปอีกเลย
2. วิชัยโดนสุนัยดุว่ามือไม่พายเอาเท้าราน้ำ หลังจากที่วิชัยโยนกิ่งไม้ใส่กำแพงรั่วโรงเรียนที่วินัยและเพื่อนๆช่วยกันสร้างขึ้นจนพังลงมา
3. แม้จะเป็นคนในครอบครัวเดียวกัน พี่น้องคลานตามกันมา หรือเครือญาติก็ตาม ก็มีความอิจฉากันเป็นเรื่องปกติ ยิ่งใกล้ชิดกันมาก ก็ยิ่งเกิดความอิจฉามาก โดยเฉพาะหากมีเรื่องผลประโยชน์เข้ามาเกี่ยวข้อง ตัวเองเสียผลประโยชน์ หรือไม่ก็ตาม ก็มักจะขัดขวางเมื่ออีกฝายต้องทำเรื่องหนึ่งเรื่องใด มือไม่พาย เอาเท้าราน้ำ ทำให้การทำงานยากจะประสบความสำเร็จ
4. โฆษกรัฐตอกกลุ่มวิจารณ์มือไม่พายเอาเท้าราน้ำ. โฆษกรัฐบาลซัดกลุ่มวิจารณ์นโยบายครม.ซ้ำประชานิยม เป็นพวกมือไม่พายเอาเท้าราน้ำ ยืนยันครม.ชุดใหม่ทำงานเข้าขาราบรื่น.
5. นายสามารถ กล่าวต่อว่า ชาวบ้านมีสุภาษิตฝากบอก นายรังสิมันต์ ว่า “มือไม่พายเอาเท้าราน้ำ” ควรหยุดพูดบ้างเพื่อประโยชน์ต่อส่วนรวมและประเทศชาติ ...
6. โควิดยังไม่จบ"สนธิญาณ" ถามดังๆบ้าหรือดี..มือไม่พายเอาเท้าราน้ำ ชวนปลุกม็อบไล่ลุงตู่ แม้จะแก่แล้วยังจำเป็นทำความจริงให้ปรากฎต่อสู้กับพวกนี้ต่อไป.