แพ้เป็นพระชนะเป็นมาร หมายถึงอะไร ? สำนวน สุภาษิตไทยที่กล่าวว่า "แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร" หมายถึง (สำ) น. การยอมสงบดีกว่าจะเอาชนะต่อเรื่องให้ลุกลามไป. อ้างอิงจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔
สำนวน "แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร" ใช้ในการเปรียบเปรยถึง การยอมแพ้เพื่อไม่ให้มีเรื่องราวบานปลาย แต่ถ้าหากไม่ยอมแพ้ก็จะมีปัญหาและอาจจะเป็นเรื่องลุกลามใหญ่โตได้.
ทีมาของสำนวน "แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร" เป็นธรรมที่ใช้ในการสอนให้คนรู้จักระงับความโกรธ โดยหากใช้ความอดกลั้นและยอมถอย ไม่ทะเลาะด้วย เรื่องราวร้ายๆก็จะไม่เกิด ถึงแม้จะเป็นฝ่ายแพ้ในการโต้เถียง แต่ก็ขึ้นชื่อได้ว่าประเสริฐยิ่งนัก การยอมแพ้อาจจะทำให้เรื่องจบ ปัญหาจบ แต่การไม่ยอมแพ้ ก็มักจะทำให้ต้องสู้รบกันต่อไม่รู้จักหยุด สร้างควา เดือดร้อนให้ทั้งสองฝ่ายไม่มีที่สิ้นสุด
แพ้ หมายถึง ก. สู้ไม่ได้, ทนไม่ได้, ตรงกันข้ามกับ ชนะ, ผู้ที่มีเลือดเนื้อไม่ถูกกับสิ่งของหรือสัตว์บางอย่างก็เรียกว่า แพ้ เช่น แพ้ยา แพ้ตะขาบ.
เป็น หมายถึง ก. คำกริยาสำหรับแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำกับคำเพื่อให้เห็นว่าคำหน้าและคำหลังมีภาวะ คือ ความมี ความเป็น เกี่ยวข้องกันอย่างไร เช่น ท่านเป็นเจ้า เขาเป็นนาย.
พระ หมายถึง (๗) น. โดยปริยายหมายถึงผู้ที่มีเมตตากรุณาทรงคุณงามความดีเหมือนพระ เช่น ใจพระ พ่อแม่เป็นพระของลูก.
ชนะ หมายถึง [ชะ-] ก. ทำให้อีกฝ่ายหนึ่งพ่ายแพ้.
มาร หมายถึง (๑) [มาน, มาระ-, มานระ-] น. เทวดาจำพวกหนึ่ง มีใจบาปหยาบช้าคอยกีดกันไม่ให้ทำบุญ (ป., ส.).
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน แพ้เป็นพระชนะเป็นมารในประโยค
1. ผู้ปกครองของเด็กที่โรงเรียนว่าต่อว่าครูประจำชั้น แม้ว่าครูประจำชั้นไม่ได้เป็นฝ่ายผิดแต่ก็ต้องเป็นฝ่ายขอโทษ เพื่อให้เรื่องราวเล็กๆไม่บานปลายเป็นเรื่องใหญ่โต ตรงกับสำนวนสุภาษิตไทย ที่ว่า แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร
2. กรณีมีปัญหากระทบกระทั่งกัน หากต่างฝ่ายต่างพยายามเอาชนะกัน ย่อมจะสร้างปัญหาตามมา เกิดความเสียหายทั้งสองฝ่าย แต่หากต่างยอมถอย ถือคติ แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร ก็จะสามารถยุติปัญหาทะเลาะกันได้
3. แพ้เป็นพระชนะเป็นมาร. สมัยที่ยังเป็นเด็ก เมื่อถูกคนอื่นแกล้งจนทำอะไรเค้าไม่ได้. ก็จะชอบพูดออกไปว่า “แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร”.
4. แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร ลึกซึ้งๆ. ศาสนา การเงิน. ตอนแรกผมได้ยินสุภาษิตนี้ ผมงงมาก ทำไมแพ้ถึงเป็นพระ ชนะถึงเป็นมาร พอโตขึ้นเพิ่งเริ่มเข้าใจ อ๋อ สังคมมนุษย์ .
5. คนโบราณนำคำสอนมาใช้กับสำนวนไทย ในความหมายตรงกันข้าม โดยให้ "แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร" ตามกุศโลบายทางพระพุทธศาสนา ที่สอนให้คนรู้จักระงับความโกรธ อดกลั้น ยอมถอย ไม่คอยแต่เอาชนะ เปรียบดังพระที่ชนะกิเลส หรือมารในใจ สำนวนนี้จึงใช้ในความหมายของการยอมคู่กรณี เพื่อไม่ให้เรื่องใหญ่โตบานปลาย
6. ยุคก่อน 'แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร' ยุคนี้ 'ตำรวจแพ้พระ ชนะเป็นเถร'.
7. แพ้เป็นพระชนะเป็นมาร!คลิปโชเฟอร์แท็กซี่ยอมถอยรถให้หนุ่มเลือดร้อน.
8. แนบรูปท้องฟ้าสวยๆ ถ่ายเองไว้ด้วย ๛ แพ้เป็นพระชนะเป็นมารโบราณสอน เริ่มจากใจไร้เบียนบอนพลีบรรจบ รู้จักยอมรู้จักฟังเต็มคำรบ
9. "แพ้เป็นพระ ชนะเป็นมาร". คำๆ นี้หากมองในมุมของคนทั่วไปแล้วอาจจะมองว่า "ไม่ถูกเท่าไร จริงๆ แล้วน่าสอนให้ชนะบ้างนะ หรือเห็นว่าพุทธศาสนาสอนให้แพ้อยู่ร่ำไป .
10. โบราณว่าแพ้เป็นพระชนะเป็นมาร ดีแล้วที่นายยอม ๆ ไปก่อนที่เรื่องจะบานปลายไปกว่านี้
11. ถ้านายชกไปตามคำท้าทายตอนนั้นป่านนี้นายก็อยู่โรงพักแล้ว นี่แหละที่โบราณว่าแพ้เป็นพระชนะเป็นมาร