สำนวน ผู้ชายพายเรือ ใช้ในการเปรียบเปรยถึง ผู้ชายทั่วไป ซึ่งมีอยู่รอบข้าง ไม่ได้มีจุดเด่นอะไรมากมายนัก.
ที่มาของสำนวน ผู้ชายพายเรือ คำว่าผู้ชายพายเรือผมพออธิบายได้ว่า สมัยโบราณการเดินทางไปใหนมาใหนเขาใช้แม่น้ำลำคลองเป็นทางสัญจร ผู้ชายวัยหนุ่มวัยสาวก็น่าจะพายเรือเกี้ยวกัน
ในสำนวนผู้ชายพายเรือนี้ ท่านขุนวิจิตรมาตรา ได้อธิบายไว้ว่า แต่ก่อนคงใช้กันว่า "ผู้ชายรายเหรื่อ" ซึ่งคำว่า "เหรื่อ" คำนี้ก็เป็นคำเดียวกับคำว่า แขกเหรื่อที่ยังมีใช้กันอยู่ในปัจจุบันนั่นเอง คำว่า แขกเหรื่อ แปลว่า คนแปลกหน้า ผู้ชายรายเหรื่อ จึงหมายถึง ผู้ชายแปลกหน้า เพราะฉะนั้น เวลาที่ได้ยินผู้หลักผู้ใหญ่สอนว่า อย่าไปไว้ใจผู้ชายพายเรือ จึงไม่ได้หมายความว่าผู้ชายที่พายเรือมา หรือมาทางน้ำคบไม่ได้ แต่หมายถึงผู้ชายแปลกหน้านั่นเอง
- ผู้ชาย หมายถึง น. มนุษย์เพศผู้ซึ่งโดยกำเนิดมีลึงค์เป็นอวัยวะสืบพันธุ์, ชาย ก็ว่า
- พาย หมายถึง (๑) น. เครื่องมือสำหรับพุ้ยนํ้าให้เรือเคลื่อนไป ทำด้วยไม้ มีด้ามกลมยาวประมาณ ๒ ศอกสำหรับจับ ส่วนที่ใช้พุ้ยน้ำมีลักษณะแบน เรียกว่า ใบพาย, ถ้าลอกลวดเป็นคิ้วตลอดกลางใบพาย เรียกว่า พายคิ้ว, ถ้าด้ามสั้น ใบป้อม เพื่อให้จับได้ถนัด เรียกว่า พายทุย, เรียกไม้แบน ๆ ที่มีรูปคล้ายพาย เช่น พายกวนขนม.
- เรือ หมายถึง (๑) น. ยานพาหนะที่ใช้สัญจรไปมาในนํ้า มักทำด้วยวิธีขุดไม้ทั้งต้นหรือนำกระดาน สังกะสี เหล็ก เป็นต้น มาประกอบกันเข้า
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ผู้ชายพายเรือ ในประโยค
1. ผู้ชายพายเรือ หมายถึง ผู้ชายพายเรือไปหาพระนิพพาน ส่วนผู้หญิงยิงเรือ คือผู้หญิงขัดขวางไม่ให้ผู้ชายใฝ่ธรรม.2. ผู้ชายพายเรือตามสำนวนนี้ มิได้พายเรือไปทำกิจธุระ หรือพายเล่นกินลมชมวิว แต่เป็นความเปรียบหมายถึง ผู้ตั้งใจมั่นจะตั้งหน้าตั้งตาพายเรือไปให้ถึงจุดหมาย
3. ไม่ปรารถนา ผู้ชายพายเรือ ไม่เชื่อวาจา ร้อยเล่ห์มารยา ลีลาสุดยอด ห้ามแจวตะแลวหนอด ห้ามจอดตลอดแนว คนมีเมียแล้ว
4. หากนึก สงสารบ้านไกล ขอจอด พักแรมท่าใจ เพื่อเรือพี่ชาย ได้พึ่งพักสักคืน พี่เป็น ผู้ชายพายเรือ หวั่นเหลือ เกรงเรือโดนคลื่น
5. เป็นสำนวนที่คุ้นหู เคยสงสัยมั้ยคะ ว่าผู้ชายพายเรือไปไหน? เหมี่ยวไม่เคยเลย ก็พูดไปตามนั้น คิดว่าหมายถึงความเป็นชายชาตรี หรือความเป็นผู้ยิ้งผู้หญิง.
6. สำนวน “ผู้ชายพายเรือ ผู้หญิงริงเรือ” ใช้ในความหมายว่าผู้ชายทั่วไป และผู้. หญิงทั่วไป และเป็นสำนวนที่มีความหมายสัมพันธ์กันเป็นอย่างยิ่งตามความคิด.
7. ผู้ชายพายเรือ หมายความว่าอย่างไรครับ ?ไม่รู้เป็นไรพักนี้โดนแซวบ่อย จะยิ้มดี หรือจะหัวเราะดี หรือจะเศร้า ไม่รู้ความหมายเลยตัดสินใจไม่ถูกอะครับ
8. คำว่า ผู้ชายพายเรือ นี้ ท่านขุนวิจิตรมาตราได้อธิบายไว้ในหนังสือ สำนวนไทย ซึ่งมักถูกยกไปอ้างอิงถึง ท่านอธิบายไว้ว่า สำนวน"ผู้ชายพายเรือ ผู้หญิงยิงเรือ" พูดได้สองอย่าง อีกอย่างหนึ่งคือ"ผู้ชายรายเรือ ผู้หญิงริงเรือ" เข้าใจว่าของเดิมน่าจะเป็นผู้ชายรายเหรื่อ เหรื่อแปลว่า คนแปลกหน้า แปลกหน้า อย่างคำว่าแขกเหรื่อ คือแขกแปลกหน้า ผู้ชายรายเหรื่อ ที่เพี้ยนเสียงมาเป็นผู้ชายพายเรือนั้น จึงหมายถึง ผู้ชายแปลกหน้า เป็นการเตือนให้ผู้หญิงระวังตนเวลาคบหากับผู้ชายแปลกหน้านะคะ การที่เติมคำว่า ราย และ ริง เข้าไป ก็เพื่อเป็นสร้อยคำเพื่อให้คล้องจองกัน อย่างคำว่า ถนนรนแคม น่ะค่ะ
9. สำนวนนี้คนในชั้นหลังมักจะเข้าใจว่าเรื่อ หมายถึงเรือจริง ๆ ก็เอาไปอธิบายความแบบลากเข้าป่าเข้าพงดึงลงน้ำไปเลยว่า ผู้ชายพายเรือ ผู้หญิงยิงเรือ คือถ้าผู้ชายพายเรือมาเกี้ยว ให้ผู้หญิงยิงเรือให้คว่ำ ไปโน่นเลย สำนวนนี้ในเอกสารโบราณ ในวรรณคดีเก่า ๆ เคยเจอเขียนเป็น ผู้หญิงริงเรือ กับ ผู้ชายรายเรือจริง ๆ
10. ผู้หญิงจึงต้องพึ่งผู้ชาย หญิงสมัยใหม่อยากจะพายเรือเอง บางทีแรงคัด แรงวาดหัวเรือไม่ไหว เจอสายน้ำที่เชี่ยวกราก. ผู้ชายพายเรือ
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔
