สำนวน ปลาข้องเดียวกัน ใช้ในการเปรียบเปรยถึง คนที่อยู่ร่วมกัน พรรคพวกเดียวกัน เป็นกลุ่มก้อนเดียวกัน ทำอะไร มักที่จะต้องเข้าใจกัน หรือมีแนวคิดที่คล้ายกัน
ที่มาของสำนวน ปลาข้องเดียวกัน ข้องหมายถึง เครื่องจักสานสำหรับใส่ปลา ปู เป็นต้น รูปคล้ายตะกร้าปากแคบอย่างคอหม้อดิน ก้นสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีขนาดต่าง ๆ ซึ่งในสมัยโบราณนั้นนิยมที่จะนำมาใช้งานเวลาออกหาปลา เพื่อป้องกันปลาออก ซึ่งเป็นเหมือนภาชนะที่ใช้ในการเก็บปลาหลังจากที่จับปลาได้แล้ว โดยปลาในข้องเดียวกันนั้น เป็นปลาที่ถูกจับมาด้วยกัน ร่วมชะตากรรมเดียวกัน ดังนั้นจึงเป็นที่มาของสำนวน ปลาข้องเดียวกัน ซึ่งหมายถึง คนที่อยู่ร่วมกันหรือเป็นพวกเดียวกัน. นั่นเอง
- ปลา หมายถึง [ปฺลา] น. ชื่อสัตว์น้ำเลือดเย็นมีกระดูกสันหลัง ร่างกายแบ่งเป็นส่วนหัว ลำตัว และหาง หายใจด้วยเหงือกยกเว้นปลาปอด มีครีบใช้ช่วยในการเคลื่อนไหวและทรงตัว บางชนิดมีเกล็ด บางชนิดไม่มี รูปร่างลักษณะ ขนาด และพฤติกรรมแตกต่างกันมากมาย กินทั้งพืชและสัตว์ พบในแหล่งนํ้าทั่วไป.
- ข้อง หมายถึง น. เครื่องจักสานสำหรับใส่ปลา ปู เป็นต้น รูปคล้ายตะกร้าปากแคบอย่างคอหม้อดิน ก้นสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีขนาดต่าง ๆ.
- เดียวกัน หมายถึง ว. รวมเป็นหนึ่ง ไม่แบ่งแยกกัน เช่น เป็นอันเดียวกัน, เหมือนกัน เช่น หัวอกเดียวกัน ใจเดียวกัน.
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ปลาข้องเดียวกัน ในประโยค
1. คิดซะว่าเป็นกรรมเก่า เพราะมีคนในแผนกทุจริต หัวหน้าจึงเพ่งเล็งแผนกนี้เป็นพิเศษ ดูซิเป็นปลาข้องเดียวกัน พอเน่าตัวเดียวเลยเหม็นไปทั้งข้อง2. ปลาข้องเดียวกัน ตัวหนึ่งเน่า ก็พลอยพาให้เหม็นไปด้วย.
3. ปลาข้องเดียวกัน ปลาข้องเดียวกัน เน่าขืนมาตัวหนึ่งก็ส่งกลิ่นเหม็นไปทัง ข้องแล้ว ถ้ายิงเน่าหลายตัวก็ลองจินตนาการดูเถิดว่าจะเหม็น ตลบอบอวลขนาดไหน
4. ฉันว่าอย่าไปขอความเห็นเรื่องนายโป้งจากนายหมูเลย เขามันปลาข้องเดียวกัน ยังไงก็เข้าข้างกันเองอยู่แล้ว
5. นี่คุณ ลูกน้องคุณนี่มันปลาข้องเดียวกันจริง ๆ พากันเที่ยวจนเสียงานเสียการทุกคน
6. บางประเทศถูกมองว่าเป็นประเทศขี้โกงเพราะประชาชนในประเทศนั้นมีนิสัยขี้โกงชอบเอารัดเอาเปรียบคนอื่นโดยเฉพาะนักท่องเที่ยว คนไม่ดีในประเภทศนี้อาจมีไม่กี่คน แต่เหมือน ปลาข้องเดียวกัน ก็ทำให้เสื่อมเสียชื่อเสียงกันทั้งประเทศได้เลยทีเดียว
7. ปลาข้องเดียวกัน โบราณนำเอาปลามาเปรียบเทียบเป็นคำพังเพยว่า อันปลานั้นเมื่ออยู่ในตะข้อง (ที่ใส่ปลาทำด้วยไม้ไผ่) เมื่อตัวหนึ่งเน่า ปลาในตะข้องทั้งหมดก็พลอยมีกลิ่นเน่าไปด้วย.
8. ไม่เอาตัวรอด ปลาข้องเดียวกัน เป็นคนที่มีภาวะผู้นําสูง เป็นหัวหน้างานที่ ดี ชอบทํางานกันเป็นทีม มีศิลปะในการจูงใจดี ผลงานมักจะเด่น กว่าลูกพี่แบบอื่นๆ เพราะมีระเบียบวินัยเด่นชัด.
9. อย่างที่สุภาษิตไทยว่าไว้ “ปลาข้องเดียวกัน ตัวหนึ่งเน่า ก็พาตัวอื่นพลอยเหม็นไปด้วย”. ล่าสุด “ประสิทธิ์ ศรีสุวรรณ” ได้เปิดการแถลงข่าว หลังจากเลื่อนมาแล้ว 1 ครั้ง .
10. ปลาข้องเดียวกัน ปลาเน่าตัวหนึ่งก็เหม็นกันไปหมด สำนวนพม่าว่า กาทั้งหลายต้องถูกลงโทษ เพราะกาเพียงตัวเดียว...
11. การใดที่กระทำ ให้คิดถึงภาพรวมของพระพุทธศาสนาที่จะเกิดความเสื่อมเสีย เปรียบเสมือนปลาข้องเดียวกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งอยู่ในยุคโลกโซเชียล.
12. "สดศรี" สอนกกต.รุ่นน้อง วางบทบาทเป็นกลาง ไม่เป็นคู่กรณีกับฝ่ายการเมือง...แม้แต่ปลาข้องเดียวกันยังทนเหม็นไม่ไหว เน่าจริงๆ.
13. ปลาข้องเดียวกัน ตัวหนึ่งเน่า ก็พลอยพาให้เหม็นไปด้วย สํานวนสุภาษิตนี้ หมายถึงคนกลุ่มๆหนึ่งที่ประพฤติตนดี แต่กลับมีคนใดคนหนึ่งเกิดทำเรื่องเสื่อมเสียขึ้นมา ก็จะทำให้คนอื่นๆในกลุ่ม โดนเหมารวมไปด้วย
14. ปลาข้องเดียวกัน, พวกเดียวกันถ้าใครทำไม่ดีก็เสียกันทั่ว.
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔