สำนวน ปัดสวะ ใช้ในการเปรียบเปรยถึง การผลักให้พ้นความรับผิดชอบของตนเอง ปัดความรับผิดชอบหรือโยนภาระหน้าที่ไปให้ผู้อื่น จึงมักมีวลีต่อท้ายสำนวนว่า ปัดสวะให้พ้นตัว หรือปัดสวะให้ผู้อื่น
ที่มาของสำนวน ปัดสวะ คำว่า ปัดสวะ เป็นสำนวน ใช้สวะในความหมายแรก คือต้นผัก ต้นหญ้า หรือสิ่งของที่เป็นขยะลอยเป็นแพอยู่ในน้ำ. สำนวน ปัดสวะ มีที่มาจากผู้คนที่ปลูกบ้านเรือนอยู่ริมแม่น้ำลำคลอง เวลาอาบน้ำในคลองมีผักตบชวา หรือกอสวะลอยมา ก็จะปัดกอสวะเหล่านั้นออกไปให้พ้นบริเวณที่จะอาบน้ำแทนที่จะเก็บทิ้ง. เมื่อใช้เป็นสำนวนว่า ปัดสวะ หมายถึง ปัดความรับผิดชอบหรือโยนภาระหน้าที่ไปให้ผู้อื่น จึงมักมีวลีต่อท้ายสำนวนว่า ปัดสวะให้พ้นตัว หรือปัดสวะให้ผู้อื่น
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ปัดสวะ ในประโยค
1. อย่าปัดสวะโยนบาปเด็ก! 'สิระ'จี้ส.ส.อนค. รับผิดชอบกำกับบท 2ชายจูบปากกลางสภา.2. รมว.เกษตรฯปัดสวะพ้นตัวโยน'พ.รบ.ข้าว'ฝีมือสนช.
3. พอมีข่าวว่าสุนัขพันธุ์พิทบูลกัดคนจนเสียชีวิตก็กลัวว่าเหตุการณ์นี้จะเกิดขึ้นกับครอบครัวของตัวเอง เขาก็เลยปัดสวะให้พ้นหน้าบ้าน โดยยกสุนัขให้คนอื่น ทั้งๆที่เขาเป็นคนเลี้ยงดูสุนัขตัวนี้มา.
4. จะปัดสวะหนีอย่างไร มันก็ไม่พ้น. ไม่ต้อง “นั่งหลังฉาก”. พาสชั้น ก้าวขึ้นเป็น “รัฐมนตรี” ของ “รัฐบาลประยุทธ์๒/๑” กัน-ไม่ยาก. เปิดหน้าเปิดตากันออกมาหมด
5. ทําอย่างขอไปที ปัดสวะให้พ้นหน้าบ้าน (สํา) ก. ทําทุกอย่างเพียง แค่ให้ปัญหาพ้นไปจากการรับผิดชอบของตัว.
6. ไร้ประโยชน์ เช่น คนสวะ เรื่องสวะ ๆ ดาษดื่น มีมาก กอสวะลอยไปอยู่หน้าบ้านคน คนก็รำคาญ จึงมักจะเขี่ย “ปัดสวะ” ให้พ้นหน้าบ้านเรือนไป.
7. ครูไม่รู้ว่าจะตอบอย่างไร เลยตอบเปะปะ พอปัดสวะให้พ้นหน้าบ้าน โดยไม่คิดถึงผลร้ายว่า “นั่นแหละเธอ พระพุทธศาสนาก็ล่วงเลยมาหลายพันปีแล้ว พระพุทธเจ้าก็คงเลอะๆเลือนๆไปบ้าง.
8. “ชวลิต”ชี้ มท.1 แค่ปัดสวะให้พ้นตัว ไม่ตั้งใจปราบทุจริตจริงจัง.
9. “เพื่อไทย” แนะ “ประยุทธ์” ยอมรับความจริงอย่าปัดสวะ ชี้ เศรษฐกิจไทยพัง เพราะรัฐบาลไร้วิสัยทัศน์ ทำงานไม่เป็น.
10. ปัญหานี้ที่จริงมันเริ่มมาจากคุณนะ จะมาพูดปัดสวะว่ามันเกิดจากคนที่รับงานต่อจากคุณได้ยังไง
11. เป็นลูกผู้ชายกล้าทำต้องกล้ารับ จะมาปัดสวะให้คนอื่นมันไม่สมเป็นผู้ชาย
12. การรถไฟปัดสวะให้พ้นตัว คดีน้องแก้ม. ปัญหาสังคม. บอกว่าเป็นคดีที่ร้ายแรงที่สุดในรอบ 117 ปีเอ่ย "ให้แปลว่าก่อนหน้านี้ไม่เคยไม่เคยเกิดอะไรร้ายแรงเช่นนี้".
13. "ปัดสวะให้พ้นตัว" มีความหมายตรงกับข้อใด ก. การเตือนให้รู้จักรักษาความสะอาดทั้งในบ้านและนอกบ้าน ข. การมีนิสัยมักง่าย ปัดภาระให้พ้นตัว ค. การไม่รับผิดชอบในงานที่ตนได้รับ
14. ในฐานะหัวหน้าทีมเศรษฐกิจ ไม่ควรปัดความรับผิดชอบ หรือแค่ปัดสวะให้พ้นตัว ไม่ยอมรับว่ารัฐบาลไร้วิสัยทัศน์ ไร้ประสิทธิภาพในการบริหารราชการแผ่นดิน.
15. ดราม่าหน้ากากอนามัยโผล่มาให้เจ็บจี๊ด “จุรินทร์”-กรมการค้าภายใน ปัดสวะไม่ได้ ใครกันหนอพายเรือให้โจรนั่ง.
16. คนเห็นแก่ตัว จิตใจคับแคบ อยากเด่นอยากดังแต่จิตใจหยามเหยียดคน แบ่งพรรคแบ่งพวก เอาดีเข้าตัว ไม่เคยเงยหน้ารับความผิดพลาดของตัวเอง ดีแต่ปัดสวะ
17. ประยุทธจะต้องรับผิดชอบที่ทำประเทศเสียหาน ไม่ใช่ปัดสวะให้พ้นตัว มัวแต่โทษรัฐบาลที่แล้วอยู่ร่ำไป
แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม สำนักงานราชบัณฑิตยสภา