สำนวน ปากเป็นชักยนต์ ใช้ในการเปรียบเปรยถึง คนที่ชอบว่ากล่าวสั่งสอนผู้อื่นไม่รู้จักหยุดหย่อน
ที่มาของสำนวน ปากเป็นชักยนต์ น่าจะมาจากการเปรียบเปรยถึงการที่มีปากที่ใสเครื่องยนต์เข้าไป จนทำให้พูดมาก หรือตำหนิ ว่ากล่าวสั่งสอนผู้อื่นจนทำให้เกิดความรำคาญ จนไม่รู้จักหยุดปาก เปรียบเสมือนหนึ่งว่าปากติดเครื่องยนต์ทำงานได้ตลอดเวลานั่นเอง
- ปาก หมายถึง (๑) น. ส่วนหนึ่งของร่างกายคนและสัตว์ อยู่ที่บริเวณใบหน้า มีลักษณะเป็นช่องสำหรับกินอาหารและใช้สำหรับเปล่งเสียงได้ด้วย
- เป็น หมายถึง ก. คำกริยาสำหรับแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำกับคำเพื่อให้เห็นว่าคำหน้าและคำหลังมีภาวะ คือ ความมี ความเป็น เกี่ยวข้องกันอย่างไร เช่น ท่านเป็นเจ้า เขาเป็นนาย.
- ชัก หมายถึง (๑) ก. ดึงสายเชือกเป็นต้นที่ผูกอยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพื่อให้สิ่งนั้นเคลื่อนไหวไปตามต้องการ เช่น ชักธงขึ้นเสา
- ยนต์ หมายถึง น. เครื่องกลไก, เครื่องจักรที่ให้กำเนิดพลังงานหรือทำให้วัตถุเคลื่อนที่. (ป. ยนฺต; ส. ยนฺตฺร).
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ปากเป็นชักยนต์ ในประโยค
1. ปากเป็นชักยนต์หรือไงพูดไม่หยุดสักที2. ปกติเขาก็ไม่ชอบขี้หน้าผมอยู่แล้ว พอผมทำงานพลาดเข้าหน่อยก็เลยได้โอกาสว่าซ้ำเติมผมปากเป็นชักยนต์ไม่หยุดเลย
3. เห็นคุณลุงแกนิ่ “พี่ชายครับน้องรัมภาผมเห็นทีจะขอตัว ไม่ไหวเจอกันทีไรคุณเธอพูดไม่หยุด ปากเป็นชักยนต์จนผมเอือมเป็นที่สุด” ชายรุจถามว่าแต่เขาสวยถูกใจไม่ใช่หรือ “ก็สวยเก๋ครับ ... งๆ เงียบๆแบบนี้ อย่าให้มีโอกาสนะพูดเป็นปากชักยนต์จนทุกคนเอือมระอา
4. “พี่ชายครับน้องรัมภาผมเห็นทีจะขอตัว ไม่ไหวเจอกันทีไรคุณเธอพูดไม่หยุด ปากเป็นชักยนต์จนผมเอือมเป็นที่สุด” ชายรุจถามว่าแต่เขาสวยถูกใจไม่ใช่หรือ “ก็สวยเก๋ครับ ...
5. เรื่องคอรัปชัน ก็พูดกันอยู่นั่นแหละ แต่ไม่ว่าโครงการไหน รัฐบาลไหน ก็ต้องมีเรื่องให้ใช้ปากเป็นชักยนต์ทุกที” เมื่อฟังท่านผู้นำ หรือท่านผู้ตามแถลงผลงานยืดยาว.
6. ที่มีปากเป็นชักยนต์ สามารถปล่อยมธุรสวาจาอันหวานแหววและแหลมคมใส่ประชาชนได้ทั้งวันทั้งคืน เพื่อให้กลุ่มเป้าหมาย “โดนใจ” ยอมเข้าคูหากาคะแนนเสียงให้.
7. คุณชายรณพีร์หน้าเจื่อนไป “พี่ชายครับ น้องรัมภา ผมเห็นทีจะขอตัว ไม่ไหว เจอกันทีไร คุณเธอพูดไม่หยุดปากเป็นชักยนต์ จนผมเอือมเป็นที่สุด”
8. เคยชินกับความหล่อที่เกษียณอายุของผม แต่ผมมีแรงส'นบสนุนคือ ธีรนุชต้องการอย่างยิ่งที่จะเป็นคนเขียนหนังสือดังนั้นผมจึงมีเรื่องคุยกับเธอจนปากเป็นชักยนต์ ...
9. ลูกเล็กๆ กำลังน่ารัก เมียหรือก็ยังสวยหยาดเยิ้ม แถมไม่ปากจัด ด่าผัวปากเป็นชักยนต์เหมือนเมียเพื่อนบางคนอีกต่างหาก ยิ่งตอนนั้นเพลง "มันบ่แน่ดอกนาย" ...
10. ยังทำให้เราปากเป็นชักยนต์ พูดอะไรก็ไม่จดไม่จำ เหนื่อย. เหนื่อยเหลือเกิน แต่เราไม่เพ่งโทษที่ตัวเรา. จริง ๆ แล้วเราเองปล่อยตัวของตัวให้กิเลสมาครอบ.
11. ขับเร็วยังกะเหาะ พูดปากเป็นชักยนต์ ขี้เหนียวเหมือนดังเม.
12. พวกน้อง ๆ ก็เหมือนกัน นอกจากไม่ช่วยแบ่งเบาภาระแล้ว ยังทำให้เราปากเป็นชักยนต์ พูดอะไรก็ไม่จดไม่จำ ..เหนื่อย.. เหนื่อยเหลือเกิน แต่เราไม่เพ่งโทษที่ตัวเรา
13. ชอบพูดคำหยาบ ปากเป็นชักยนต์ ว่ากล่าวสั่งสอนไม่รู้จักหยุด ปากเปียก ปากเปียกปากแฉะ เรียกการว่ากล่าวตักเตือนซ้ำแล้วซ้ำเล่าก็ยังไม่ได้ผลตามที่มุ่งหมาย.
14. บางคนเจอแบบนี้ กรี๊ดกร๊าด วีน สติแตก บางคนตามราวีจิกด่าไม่เลิก ปากเป็นชักยนต์ บางคนไล่ฟาดฟัน แค้นฝังหุ่น เหยียบให้จมธรณีก็ยังไม่สาแก่ใจ จนคนดูเบือนหน้า
แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม สำนักงานราชบัณฑิตยสภา