สำนวน ทรัพย์ในดิน สินในน้ำ ใช้ในการเปรียบเปรยถึง ทรัพยากรธรรมชาติต่างๆ ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ที่เราสามารถที่จะนำมาใช้ประโยชน์ได้ เช่น ดิน น้ำ อากาศ แสง พืชและสัตว์ ซึ่งแต่ละพื้นที่จะมีทรัพยากรที่แตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อมและภูมิอากาศ
ที่มาของสำนวน ทรัพย์ในดิน สินในน้ำ นั้นหมายถึง สิ่งที่มีค่าที่อยู่ในดิน อย่างเช่นสินแร่ต่างๆที่สามารถนำมาแปรรูปพื่อนำมาใช้เป็นวัตถุดิบในทางอุตสาหกรรม หรือแร่ธาตุที่อยู่ในดินที่สามารถสร้างความอุดมสมบูรณ์ให้กับพื้นดิน ให้เหมาะสมสำหรับการเพาะปลูกเพื่อผลิตอาหาร ส่วนประโยค สินในน้ำ หมายถึง การที่มีน้ำท่าที่อุดมสมบูรณ์ เหมาะสำหรบการเพาะปลูก ดังนั้นสำนวน ทรัพย์ในดิน สินในน้ำ จึงหมายถึง สิ่งที่มีอยู่หรือเกิดตามธรรมชาติ อันอาจนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์ได้.
- ทรัพย์ หมายถึง (๑) [ซับพะยะ-, ซับ] น. เงินตรา เช่น ไม่มีทรัพย์ติดตัว, สมบัติพัสถาน เช่น เขาเป็นคนมีทรัพย์ (ส. ทฺรวฺย).
- ใน หมายถึง บ. ตรงกันข้ามกับ นอก, ไม่ใช่นอก, เช่น ในบ้าน ในเมือง.
- ดิน หมายถึง (๑) น. ชื่อธาตุ ๑ ในธาตุ ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม, วัตถุธาตุของพื้นโลกที่ใช้สำหรับปลูกพืชผลหรือปั้นสิ่งต่าง ๆ เป็นต้น
- สิน หมายถึง น. เงิน, ทรัพย์, เช่น ทรัพย์ในดิน สินในน้ำ, มักใช้เข้าคู่กับคำ ทรัพย์ เป็น ทรัพย์สิน หรือ สินทรัพย์.
- น้ำ หมายถึง (๑) น. สารประกอบซึ่งมีองค์ประกอบเป็นธาตุไฮโดรเจนและออกซิเจนในอัตราส่วน ๑ : ๘ โดยนํ้าหนัก เมื่อบริสุทธิ์มีลักษณะเป็นของเหลว ใส ไม่มีสี กลิ่น รส มีประโยชน์มาก เช่นใช้ดื่ม ชำระล้างสิ่งสกปรก, โบราณถือว่าเป็น ธาตุ ๑ ในธาตุ ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม, ใช้เรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะเป็นนํ้าหรือเหลวเหมือนนํ้า เช่น นํ้าตา นํ้าปลา นํ้าส้ม
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ทรัพย์ในดิน สินในน้ำ ในประโยค
1. ประเทศไทยโชคดีที่อยู่ที่พื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์ มีทรัพย์ในสิน สินในน้ำ ร่ำรวยด้วยทรัพยากรธรรมชาติ จนเป็นที่อิจฉาของชาวต่างชาติ2. หมู่บ้านเรามีที่ดินที่เหมาะแก่การเพาะปลูกมา มีทรัพย์ในดิน สินในน้ำอยู่กับตัว ทำไมไม่ทำให้เกิดประโยชน์
3. อำเภอนาสาร ถือว่าเป็นแหล่งผลิตเงาะที่ดีที่สุดในประเทศไทย เพราะมีสภาพอากาศที่เหมาะสม โดยเฉพาะตำบลเพิ่มพูนทรัพย์ เป็นพื้นที่ที่มีแหล่งยิปซั่มปริมาณมาก ส่งผลให้การผลิตเงาะออกมามีผลโต กรอบร่อน หอมหวานอร่อยกว่าที่อื่น ที่สำคัญต่อรองราคาได้สูงกว่าท้องตลาด..
4. อันประเทศของเรานั้น เป็นที่รู้จักกันอยู่ทั่วไปแล้วว่า อุดมด้วยทรัพย์ในดินสินในน้ำเพียงไร ฉะนั้นถ้าได้ร่วมมือร่วมใจช่วยกันนำทรัพย์เหล่านั้นขึ้นมาให้ถูกต้องตามหลักวิชาการ
5. ที่บรรพชนไทยได้ใช้ประโยชน์สืบทอดต่อๆ กันมายาวนานที่เรียกขานเป็นวลี “ทรัพย์ในดิน. สินในน้ำ”. สังคมไทยได้พัฒนาเจริญก้าวหน้ามาเป็น “สังคมเกษตรกรรม” ..
6. นักวิชาการชาวไทยที่ศึกษาวิจัยป่าชายเลน ได้ให้นิยามความสำคัญของป่าชายเลนไว้มากมาย ... ให้กลับมาเป็นทรัพย์ในดินสินในน้ำอันมีค่าของแผ่นดินไทยอีกครั้ง
7. พราะราหูย้ายเข้าเรือนศุภะ ท่านจะได้รับความสะดวกในเรื่องข่าวสาร โอกาสเรื่องการเสี่ยงโชคหรือการพนันก็จะดีขึ้น ได้ลาภจากทรัพย์ในดินสินในน้ำที่เกิดขึ้นเอง.
8. ฟังกันบ้างเถิดครับมาจับเข่า ฟังเรื่องราวชาวบ้านที่ทวงถาม. ทรัพย์ในดินสินในน้ำเคยงดงาม ต้องร้องตามถามหาไงหายไป.
9. กรุงสุโขทัยเป็นราชธานี เป็นการบอกกล่าวถึงทรัพย์ในดินสินในน้ำที่เกิดจากผลพวงของฤดูฝน. ฤดูฝนก่อให้เกิดความสมบูรณ์พูนสุขหลายอย่างหลายประการ
10. ในขณะที่ประชาชนล้มคว่ำคะมำหงาย ตักตวง "ทรัพย์ในดิน-สินในน้ำ" โดยไม่สำรอกอะไรออกมาเจือจาน ให้เห็นน้ำใจต่อกันบ้าง ในยามคนร่วมชาติ พบวิบัติ-วิบาก.