สำนวน น้ำขุ่นไว้ในน้ำใสไว้นอก ใช้ในการเปรียบเปรยถึงการแสดงออกทางหน้าตายิ้มแย้มแจ่มใส แม้ภายในใจนั้นไม่พอใจหรือไม่ชอบใจก็ตาม
ที่มาของสำนวน น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอกนั้นมาจากคำว่าน้ำในที่นี้หมายถึง น้ำใจ ซึ่งแปลว่า ใจแท้ ๆ, ใจจริง, ความรู้สึกนึกคิดจริง ๆ ดังนั้นคำว่า น้ำขุ่นไว้ในนั้น ก็หมายถึงการเก็บความคับข้องหมองใจ หรือความไม่พอใจ ไม่ชอบใจไว้ภายในใจ โดยไม่ต้องแสดงออกมาให้คนอื่นได้รับรู้ว่าเราไม่พอใจหรือไม่ชอบใจ เพื่อเป็นการรักษาน้ำใจกับอีกฝ่ายและเพื่อมารยาทที่ดีงาม ส่วนประโยคที่ว่า น้ำใสไว้นอกนั้นคือการแสดงออกด้วยท่าทางยิ้มแย้มแจ่มใส พูดจาด้วยคำที่ไพเราะ ถึงแม้ว่าจะไม่พอใจมากเท่าใดก็ตาม จึงได้มีการตั้งสำนวน มาเพื่อเป็นการเตือนใจ ให้คนเรารู้จักให้อภัย ) แม้จะไม่พอใจก็ยังแสดงสีหน้ายิ้มแย้ม. นั่นเอง
- น้ำ หมายถึง (๒) น. โดยปริยายหมายถึง คุณสมบัติที่ถือว่าเป็นสาระของสิ่งที่กล่าวถึง เช่น นํ้าคำ นํ้าใจ นํ้าพักนํ้าแรง นํ้ามือ
- ขุ่น หมายถึง ว. มีลักษณะมัว ไม่ใส ไม่ชัดเจน.
- ไว้ หมายถึง ก. เก็บเข้าที่, เอาเข้าที่, เช่น เอาของไปไว้ที่, วาง เช่น เอาไว้ตรงนั้นแหละ ไว้ของให้เป็นที่, บางทีใช้ประกอบท้ายกริยาบางคำเพื่อให้ความหมายสมบูรณ์หรือหนักแน่นยิ่งขึ้น เช่น เก็บไว้ รักษาไว้ ปลูกไว้, ให้มีอยู่, ให้ดำรงอยู่, รักษา, เช่น ไว้จุก ไว้หนวด ไว้ชีวิต ไว้ยศ.
- ใน หมายถึง บ. ตรงกันข้ามกับ นอก, ไม่ใช่นอก, เช่น ในบ้าน ในเมือง.
- ใส หมายถึง ว. แจ่มกระจ่าง เช่น ฟ้าใส, ไม่ขุ่น, ไม่มัว, เช่น น้ำใส กระจกใส.
- นอก หมายถึง (๑) บ. ตรงข้ามกับใน, ไม่ใช่ใน.
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน น้ำขุ่นไว้ในน้ำใสไว้นอก ในประโยค
1. ถ้าคุณยังอยากจะเป็นแอร์โฮสเตสอยู่ คุณต้องรู้จักยิ้มแย้มแจ่มใสไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์เช่นไร งานบริการแบบนี้ต้องน้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอกนะ2. ถึงแม้ว่าดาวเรืองจะโกรธและไม่พอใจอาจารย์ที่ถูกตำหนิว่าเธอเป็นคนไม่มีความรับผิดชอบ ทั้งๆที่เธอไม่ได้เป็นอย่างนั้นเลย แต่ดาวเรืองก็ต้องยิ้มแย้มให้กับอาจารย์ และบอกกับอาจารย์ว่าต่อไปหนูจะทำหน้าที่ของหนูให้ดีที่สุด
3. ถ้าคุณยังอยากจะเป็นแอร์โฮสเตสอยู่ คุณต้องรู้จักยิ้มแย้มแจ่มใสไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์เช่นไร งานบริการแบบนี้น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอกนะ
4. ตอนนี้เราทำงานเป็นทีมเดียวกัน ถึงคุณจะโกรธแค้นไม่พอใจอะไรก็ต้องหัดเอาน้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอกเสียบ้าง เพราะถ้าไม่รู้จักระงับอารมณ์จะพาลทำให้งานเสียกันไปหมด
5. การเจรจาพาทีต้องเอาสติระงับอารมณ์ให้ได้ ต้องเอา “ น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอก ” สิ่งใดที่ผู้อื่นพูดไม่ถูกใจก็ต้องอดทนฟัง และ ต้องมีใบหน้ายิ้มแย้มแจ่มใส จึงจะประสบความสำเร็จ.
6. (บันทึกนี้ขอบ่นความในใจก่อนดีกว่า) ขอนำสุภาษิตมาใช้ในการปฏิบัติงาน น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอก หมายถึง เก็บความไม่พอใจไว้ในใจ แสดงออกให้คนเห็นว่ายังเป็นมิตรกันอยู่.
7. น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอก. กำจัด คนที่เกลียดเรา ด้วยการเป็นเพื่อนกับทุกคน แต่ไม่ยึดติดกับใครเป็นพิเศษ. ไม่มีใครที่จะรักหรือชอบเราไปหมดทุกคน หากไม่ได้สนิทกับเราจริง ๆ ..
8. น้ำขุ่นไว้ใน น้ำใสไว้นอก” เป็นสำนวนไทยที่สอนให้รู้จักเก็บอารมณ์ขุ่นมัวเอาไว้ในในไม่แสดงออกมาให้คนอื่นเห็น อาจใช้ไม่ได้กับการทำงานในบริษัทเสมอไป.
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔