สำนวน ถอนต้นก่นราก ใช้ในการเปรียบเปรยถึง การทำลายสิ่งต่างๆให้หมดสิ้น ไม่ให้เหลือ การทำลายศัตรูให้สิ้นไปไม่ให้เหลือ โดยมีความหมายเดียวกันกับสำนวน ถอนรากถอนโคน ซึ่งหมายถึง ก. ทำลายให้หมดสิ้น, ทำลายให้สิ้นเสี้ยนหนาม, ถอนต้นก่นราก ก็ว่า.
ที่มาของสำนวน ถอนต้นก่นราก มาจากการเปรียบเทียบถึงการกำจัดต้นวัชพืชที่อยู่ในแปลงนา ด้วยการถอนลำต้นขุดโคน ซึ่งเป็นความหมายของคำว่า “ก่น” และทำการขุดรากออกมาให้สิ้นซากไม่มีเหลือต้นตอ รวมถึงราก น. ส่วนของต้นไม้ ตามปรกติอยู่ในดิน มีหน้าที่ดูดอาหารเลี้ยงลำต้น หรือส่วนไหนที่จะสามารถงอกกลับมาอีกจนทำให้ต้องกลับมาจัดการใหม่ ซึ่งก็เหมือนกับสำนวนที่กล่าวว่า ถอนต้นก่นราก ที่หมายถึงทำลาย หรือกำจัดให้หมดสิ้นไป นั่นเอง
- ถอน หมายถึง (๑) ก. ฉุดขึ้น, ดึงขึ้น, เช่น ถอนเสา ถอนหญ้า
- ต้น หมายถึง น. ลำของต้นไม้, เป็นชื่อรวมทั่วไปของต้นไม้และพืชผักต่าง ๆ เช่น ต้นมะขาม ต้นสัก ต้นหญ้า ต้นผักชี ต้นข้าว, ลักษณนามว่า ต้น เช่น มะม่วงต้นหนึ่ง ผักชี ๒ ต้น.
- ก่น หมายถึง ก. ขุดโค่น.
- ราก หมายถึง (๑) น. ส่วนของต้นไม้ ตามปรกติอยู่ในดิน มีหน้าที่ดูดอาหารเลี้ยงลำต้น, โดยปริยายเรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น รากผม รากฟัน
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ถอนต้นก่นราก ในประโยค
1. นักการเมืองที่ชอบคอรัปชั่น โกงกินบ้านเมืองต้องกำจัดแบบถอนต้นก่นรากให้หมดไปจากสังคมไทย แผ่นดินจะได้สูงขึ้น2. เจ้าหน้าที่ตำรวจกำลังวางแผน ถอนต้นก่นราก กวาดล้างเครือข่ายยาเสพติดที่เริ่มจะมีมากขึ้น ทั้งยังเข้าถึงเยาวชนได้ง่ายขึ้นทุกวัน
3. "อัษฎางค์ ปาณิกบุตร" หนุนขุดรากถอนโคน ปัญหาเหลื่อมล้ำ-โครงสร้าง ขรก. ต้นตอเหตุรุนแรงไม่คาดฝัน.
4. ขุดรากถอนโคน! กรมการท่องเที่ยว จับมือสมาคมมัคคุเทศก์ฯ-ภาคีแก้ปมไกด์เถื่อนอย่างยั่งยืน.
5. ตำรวจศูนย์ปฏิบัติการป้องกันปราบปรามการฉ้อโกงทรัพย์สินของประชาชน สำนักงานตำรวจแห่งชาติ เปิดยุทธการ "ขุดรากถอนโคนอาชญากรรมทำบ้านเมืองน่าอยู่.
6. ที่ยังต้องการตัว พร้อมตั้งเป้าใน 3 เดือนจากนี้ จะเปิดปฏิบัติการขุดรากถอนโคนแก๊งนี้ให้หมดไปจากไทยเหมือนกับแก๊งคอลเซนเตอร์ ติดตามจากรายงาน.
7. รองผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ เปิดยุทธการฟ้าสาง ขุดรากถอนโคนทลายเครือข่ายยาลดความอ้วนมรณะ 30 จุดทั่วประเทศ
8. เปิดแผนขุดรากถอนโคนขบวนการลักลอบตัดไม้สาละวิน รมว.ทส.สนับสนุน-มอบอำนาจให้ผู้ว่าฯดำเนินการ มุ่งรักษาพื้นที่ป่าจังหวัดแม่ฮ่องสอนไว้ให้ได้.
9. การที่ความโกรธเกิดขึ้นง่าย ๆ ก็เพราะมันมีเชื้ออ่อน ๆ อยู่แล้วในใจของเรา นี่เป็นวิธีขุดรากถอนโคน แก้ความโกรธ ที่ได้ผลดีที่สุดที่ท่าน ว.วชิรเมธีแนะนำ.
10. ขุดรากถอนโคน!! ตร.ศรีสะเกษ รวบแก๊งลักรถ จยย. ได้ผู้ต้องหาเพิ่ม 7 คน. เมื่อเร็วๆ นี้ พ.ต.อ.เทพพิทักษ์ แสงกล้า ผกก.สภ.เมืองศรีสะเกษ เปิดเผยว่า ชุดเฉพาะกิจ
11. คลื่น-ลม′กระหน่ำชายหาดภูเก็ต ต้นไม้ล้ม ขุดรากถอนโคน′ทางเท้า-ร้านค้า′เสียหาย.
12. ที่สนามหน้าศาลากลางจังหวัดปทุมธานี นายสุรชัย ขันอาสา ผู้ว่าราชการจังหวัดปทุมธานี เป็นประธาน เปิดแผนยุทธการขุดราก ถอนโคนขบวนการค้ายาเสพติด.
13. ขุดรากถอนโคนมะเร็ง. ทุกนาทีทั่วโลกอาจมีคนมากถึง 15 คน ที่ต้องจบชีวิตลงเพราะโรคมะเร็งร้าย! “มะเร็ง” เป็นมหัตภัยร้ายที่คร่าชีวิตคนไทยเป็นอันดับ 1.
14. “ปฏิบัติการขุดรากถอนโคนเครือข่ายการพนันออนไลน์” Operation Online gambling demolition ศูนย์ปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ.
15. ขุดรากถอนโคนทุจริตคลองด่าน (กวนน้ำให้ใส).
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔