สำนวน ทุบหม้อข้าว ใช้ในการเปรียบเปรยถึง การทำลายอาชีพหรืองานในหน้าที่ หรือผลประโยชน์ที่ตนกำลังทำหรือได้รับอยู่ คนที่ทำลายหนทางทำมาหากินของตัวเอง ทำให้อาชีพของตนเองนั้นมีปัญหา ซึ่งอาจจะกระทบต่อวิถีชีวิต และรายได้ที่เข้ามาจุนเจอครอบครัว
ที่มาของสำนวน ทุบหม้อข้าว มาจากการทุบหม้อข้าวของตนเองเพราะเมื่อหม้อข้าวแตกเสียแล้ว ก็ไม่มีภาชนะสำหรับที่จะหุงข้าวไว้กินอีกต่อไป
- ทุบ หมายถึง ก. ใช้ของแข็งเช่นค้อนหรือสิ่งที่มีลักษณะกลม ๆ เป็นต้นตีลงไปบนสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพื่อให้แตก เช่น ทุบมะพร้าว ทุบอิฐ ทุบหิน หรือเพื่อให้นุ่มให้แหลก เช่น ทุบเนื้อวัว ทุบเนื้อหมู หรือเพื่อให้ตาย เช่น ทุบหัวปลา, โดยปริยายหมายถึงอาการที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น เอากำปั้นทุบหลัง เอามือทุบโต๊ะ.
- หม้อข้าว หมายถึง น. ภาชนะประเภทหนึ่ง มีรูปทรงต่าง ๆ สำหรับใส่ของหรือใช้งานบางอย่าง, เรียกตามสิ่งที่ใช้ทำก็มี เช่น หม้อดิน หม้อทองเหลือง หม้ออะลูมิเนียม, เรียกตามสิ่งที่บรรจุก็มี เช่น หม้อข้าว หม้อน้ำมนตร์, เรียกตามวัตถุประสงค์ที่ใช้สอยก็มี เช่น หม้อตุ๋น หม้อนึ่ง.
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ทุบหม่อข้าว ในประโยค
1. คนไทยเรามีสำนวน ทุบหม้อข้าว หมายถึง ตัดอาชีพ ทําลายหนทางทำมาหากิน ออกแนว ถ้าเราไม่ช่วยกันทำงานก็ไม่ต่างอะไรจากการทุบหม้อข้าวหม้อแกงตัวเอง2. นายเสมอ หัวหน้าฝ่ายขายบริษัทแห่ง เผลอไปกล่าวในงานสัมมนาถึงเรื่องเทคนิคการทำตลาดของบริษัทตนเอง จนคู่แข่งเอาไปเลียนแบบและสามารถช่วงชิงส่วนแบ่งตลาดไปได้ แบบนี้เรียกว่านายเสมอทุบหม้อข้าวตนเองโดยแท้
3. เป็นสำนวนที่หมายถึง การทำลายอาชีพหรืองานในหน้าที่ หรือผลประโยชน์ที่ตนกำลังได้รับอยู่ เช่นคิดทุจริตต่อนายจ้างของตนเองทำให้นายจ้างจับได้ถูกไล่ออกเรียกว่า "ทุบหม้อข้าว" ...
4. "ทุบหม้อข้าว" เป็นการที่บอกความลัพธิ์ทางธุรกิจหรือวิธีหาเงินของตนให้กับผู้อื่น ซึ่งต่อไปภายภาคหน้าอาจส่งผลให้กับผู้ที่บอกวิธีไปนั้นอาจจะไม่สามารถนำวิธีนั้นกลับมาหาประโยชน์ได้อีกต่อไป
5. สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทรงใช้ยุทธวิธีทุบหม้อข้าวเข้าตีเมืองจันท์ เพื่อสร้างขวัญและกำลังใจให้ทหาร ...
6. ยื่นเรื่องร้องเรียน โอดใครจะกล้าทุบหม้อข้าวตัวเอง ไม่เชื่อเก็บเป็นความลับได้ ขยี้สังคมทหารสังคมศักดินาของแท้.
7. สหรัฐฯทุบหม้อข้าวตัวเอง. อย่างไรก็ตามเห็นได้ชัดว่านโยบายสร้างแรงกดดันต่อบริษัทจีนของสหรัฐฯ กำลังส่งผลย้อนศรมาทุบหม้อข้าวสหรัฐฯเอง.
8. เรือท่องเที่ยวทุบหม้อข้าวตัวเอง ใช้ปะการังผูกทุ่นเรือเสียหายยับ. ปะการังไม่ใช่ทุ่นผูกเรือ ผู้ประกอบการไร้จิตสำนึก ใช้ปะการังเป็นฐานผูกทุ่น.
9. ทุบหม้อข้าวตัวเอง! เนย แจงขอโทษ บล็อคเกอร์สาว น้องอชิ ยันไม่มีการ.
10. ใครจะมาทุบหม้อข้าวตัวเอง. กรณีที่มีกระแสข่าวว่า รัฐบาลจะส่งสมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) เข้าร่วมเป็นกรรมาธิการวิสามัญศึกษาแนวทางและแก้ไขรัฐธรรมนูญ.
11. กองทหารที่ทุบหม้อข้าวตัวเอง ทหารย่อมต้องสู้ตาย เพราะทางหนีไม่มีแล้ว การตัดทางเลือกให้ตัวเองจึงกลายเป็นการทำให้ตัวเองให้พลังมากกว่าเดิม.
12. เสียใจจริงๆ เสียใจที่คนบ้านเรา ทำไมไม่รักบ้านตัวเอง ทุบหม้อข้าวตัวเองแท้ๆ...ทุกคนอึ้งกับพฤติกรรม รปภ.คนนี้ หาคำตอบอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ได้.
13. ใครจะทุบหม้อข้าวตัวเอง แม่ค้าบางแสน ขอพูดบ้าง หลังโดนโจมตีเป็นเจ้าถิ่นคุมหาด! จากกรณี สาวโพสต์เฟซบุ๊กอ้างว่าถูกแม่ค้าชายหาดบางแสน.
14. การที่ บิ๊กแดง สั่งกวาดบ้านตัวเอง หรือภาษาชาวบ้านเขาเรียก ทุบหม้อข้าวตัวเอง ... เอาแต่กอบโกยใส่กระเป๋า โดยไม่สนใจว่า บ้านตัวเองที่เน่าเฟะอยู่มานานหลายปี.
15. นายพาที สารสิน ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท สายการบินนกแอร์ จำกัด โพสต์ข้อความระบุว่า "คนที่ทุบหม้อข้าวตัวเองแต่ใช้คนอื่นให้ไปตาย แบบนี้อย่าให้เห็นนะ.
16. คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ป่าต้องเรียนรู้ ที่รักษาและอนุรักษ์ป่าที่ตนเองอยู่ ไม่ใช่ทุบหม้อข้าวตัวเอง ป่าเป็นที่ที่ทำให้คุณมีกิน มีใช้ ดังนั้นต้องช่วยกันปลูก.
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔