สำนวน ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ ใช้ในการเปรียบเปรยถึง การที่ค่อยๆคิด ค่อยๆสร้างทีละน้อย จนจะทำให้เกิดผลสำเร็จ นั้นดีกว่าดีกว่าผลีผลาม รีบๆทำแล้วผิดพลาด
ที่มาของสำนวน ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ การคิด การลงมือทำอย่างช้า ๆ ค่อยๆ คิด ค่อยๆ ทำ ปรับแต่ง แก้ไข ก็จะได้ผลงานที่ดีกว่า เพราะเป็นงานที่เร่งไม่ได้ รีบเกินไปก็จะเสียงาน เพราะว่าเราทำอะไรก็ตามนั้นจะต้องใช้เวลาที่มากพอในการที่จะเรียนรู้ในสิ่งที่ทำ ให้เข้าใจอย่างถ่องแท้ ซึ่งจะต้องใช้เวลาพอสมควร และการจะทำอะไร ต้องนานพอกว่าที่จะเป็นที่รู้จัก และสำเร็จ เช่นเปิดร้านขายอาหารนั้นจะต้องรอให้ลูกค้านั้นเริ่มติดใจในรสชาติ และมาใช้บริการบ่อย ๆ จนมีการไปแนะนำให้เพื่อนมาลองใช้บริการจนเป็นการเพิ่มลูกค้าขึ้นเรื่อย ๆ ไม่ใช่ว่าเปิดร้านได้ 2-3 เดือนก็ปิดร้านไปแล้วเพราะคิดว่าขายไม่ดี
- ช้า หมายถึง (๑) ว. ค่อย ๆ เคลื่อนไป, ไม่เร็ว, ไม่ไว, เช่น เดินช้า วิ่งช้า
- เป็น หมายถึง ก. คำกริยาสำหรับแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำกับคำเพื่อให้เห็นว่าคำหน้าและคำหลังมีภาวะ คือ ความมี ความเป็น เกี่ยวข้องกันอย่างไร เช่น ท่านเป็นเจ้า เขาเป็นนาย.
- การ หมายถึง น. งาน, สิ่งหรือเรื่องที่ทำ, มักใช้เข้าคู่กับคำ งาน เช่น การงาน เป็นการเป็นงาน ได้การได้งาน, ถ้าอยู่หน้านาม หมายความว่า เรื่อง, ธุระ, หน้าที่, เช่น การบ้าน การครัว การคลัง การเมือง, ถ้าอยู่หน้ากริยา ทำกริยาให้เป็นนาม เช่น การกิน การเดิน.
- นาน หมายถึง ว. ยาว, ช้า, (ใช้แก่เวลา) เช่น กินเวลานาน.
- คุณ หมายถึง (๑) [คุน, คุนนะ-] น. ความดีที่มีประจำอยู่ในสิ่งนั้น ๆ เช่น คุณของแผ่นดิน, ความดีที่มีต่อสิ่งต่าง ๆ เช่น ไม่รู้คุณข้าวแดงแกงร้อน
ตัวย่างการใช้งาน สำนวน ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ ในประโยค
1. ปลูกต้นไม้ต้องเอาใจใส่ให้ถูกตามช่วงเวลา อย่าไปเร่งมันให้ออกดอกออกผลเร็วนัก เพราะคุณภาพมันจะไม่ดี ต้องถือคติที่ว่า ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ2. จะทำธุรกิจมันต้องรอบคอบมีสติ ไม่ใช่เร่งรีบ มีหลายคนลืมคติที่ว่า ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ จนต้องล้มละลายมานักต่อนักแล้ว
3. ต้นไม้ต้องได้รับการดูแล มันมีเวลาของมัน ออกดอกออกผลตามฤดู อย่าไปเร่งให้ออกดอกออกผลเพื่อเอามาขายเลยคุณภาพผลผลิตที่ได้จะออกมาไม่ดี ต้องถือคติช้าเป็นการนานเป็นคุณ
4. การศึกษาหาความรู้เพื่อพัฒนาตัวเอง บางทีก็ต้องค่อยเป็นค่อยไป ช้าเป็นการนานเป็นคุณ เพราะกว่าจะสั่งสมความรู้และ ประสบการณ์ให้มีความชำนาญ ต้องใช้เวลา อย่างการเป็นช่างฝีมือ ต้องใช้เวลาอย่างมากในการฝึกฝน
5. มีอีกคำหนึ่งสำหรับเตือนใจคนทำงานคือคำว่าช้าเป็นการนานเป็นคุณซึ่งคู่กับคำว่าช้าเสียการนานเสี่ยกิจดังได้บอกลูกไว้แล้วว่าช้าเป็นการนานเป็นคุณนี้หมายความว่างานบางอย่างจะต้องทำด้วยความรอบคอบต้องทำไปตามระยะเวลาจะรีบเร่งทำไม่ได้เพราะถ้ารีบเร่งทำอาจจะทำให้ผิดพลาดบกพร่องหรือล้มเหลวได้ต้องทำแบบใจเย็นๆต้องรอเวลาด้วยว่างานบางอย่างต้องรอเวลาขึ้นอยู่กับเวลามีการกำหนดเวลาเข้าไว้
6. คุณสมชายพ้นตําแหน่ง รัฐบาลพ้นตําแหน่ง คุณอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะเข้ามาเป็นนายกฯ พอแถลงนโยบายเสร็จ คราวนี้หลาย กระทรวงเริ่มลังเลตามหลัก “ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ” “ช้าๆ
7. ในปัจจุบันคนส่วนใหญ่เชื่อว่าเรากำลังอยู่ในยุคดิจิตอลซึ่งความเร็วแทรกซึมเข้าไปในทุกอณูของชีวิตจนบางคนอาจลืมสุภาษิตที่ว่า “ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ” ไปแล้ว
8. คนแจกทีหลังยังเหนื่อยหืด. ให้เท่าคนแรกไม่ได้ โดนโขกสับทับถม. แจกช้า ต้องหนาปึก เบิ้ลให้มากกว่า สถานเดียว ถึงเอาอยู่. สุภาษิตที่ว่า ช้าเป็นการ นานเป็นคุณ.
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔