สำนวน ตบมือข้างเดียวไม่ดัง นั้นใช้ในการเปรียบเปรยถึงการที่จะทำอะไร ฝ่ายเดียวนั้นไม่เกิดผล จำเป็นที่จะต้องเกิดจากความร่วมมือของทั้งสองฝ่าย ถึงจะสามารถทำได้สำเร็จ
ที่มาของสำนวนนั้น มาจากการที่ตบมือเพียงข้างใดข้างหนึ่งด้วยมือเพียงข้างเดียวนั้น จะไม่มีเสียงเกิดขึ้น แต่ถ้าตบมือด้วยมือสองข้างพร้อมกันถึงจะดัง จึงนิยมนำมาเปรียบเทียบถึงการที่จะทำอะไร จำเป็นที่จะต้องเกิดจากความร่วมมือของทั้งสองฝ่าย ถึงจะสามารถทำได้สำเร็จ
- ตบมือ หมายถึง ก. เอาฝ่ามือตีกันให้เกิดเสียงเพื่อแสดงความยินดีเป็นต้น, ปรบมือ ก็ว่า, เอาฝ่ามือตีกันให้เกิดเสียงเพื่อทำให้เกิดจังหวะหรือขับไล่เป็นต้น.
- ข้าง หมายถึง (๑) น. เบื้อง เช่น ข้างหน้า ข้างหลัง
- เดียว หมายถึง ว. หนึ่งเท่านั้นไม่มีอื่นอีก เช่น คนเดียว พันเดียว นิดเดียว.
- ไม่ หมายถึง ว. มิ, คำปฏิเสธความหมายของคำที่อยู่ถัดไป เช่น ไม่กิน ไม่ดี, ถ้าอยู่ท้ายคำ ต้องมีคำ หา อยู่หน้า เช่น หากินไม่.
- ดัง หมายถึง (๑) ว. บังเกิดเสียงขึ้นหรือทำให้เสียงบังเกิดขึ้นอย่างแรง เช่น กลองดัง พูดดัง เสียงดัง
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน ตบมือข้างเดียวไม่ดัง ในประโยค
1. จะว่าไปแล้ว “ตบมือข้างเดียวไม่ดัง” เป็นอุปมาที่ใช้ได้แม้กระทั่งกับความทุกข์ โดยเฉพาะความทุกข์ใจ กล่าวคือมันจะเกิดขึ้นได้ก็ต้องอาศัยสองปัจจัยร่วมด้วยเสมอ2. เรื่องชู้สาวแบบนี้ตบมือข้างเดียวไม่ดังหรอก ต่อให้ผู้ชายเข้าหาแต่ผู้หญิงไม่สานต่อ ก็คงไม่มีเรื่องแบบนี้เกิดขึ้น
3. เขาทั้งสองก็ร่วมมือกันทุจริต เพราะได้ประโยชน์ทั้งสองฝ่ายนั่นแหละ ตบมือข้าวเดียวไม่ดังหรอก ถ้าคนภายในไม่ร่วมมือ คนภายนอกจะมาทำอะไรได้
4. หยก” สวย แซ่บ แต่โสด เชื่อการนอกใจ ตบมือข้างเดียวไม่ดัง.
5. น็อต เผย อรอนงค์ พูดมีนัยยะ ก่อนหย่า ลั่นตบมือข้างเดียวไม่ดัง ให้กำลังใจมีของขวัญวิเศษ. คนดังที่ร่วมงานกับ อรอนงค์ ปัญญาวงศ์ เผยล่าสุด ...
6. ตบมือข้างเดียวไม่ดัง 'ขวัญ' รักไม่คืบ ได้แค่แอบปลื้มหนุ่มปริศนา.
7. ปฎิรูปการต่อสู้ เพื่อชัยชนะอย่างยั่งยืน" ว่า การคอร์รัปชั่นนั้นตบมือข้างเดียวไม่ดัง จะเกิดขึ้นได้ต้องมี 3 ประสาน ผลาญชาติ คือ นักการเมืองเลว ข้าราชการชั่ว .
8. ตบมือข้างเดียวไม่ดัง! จ๋า” ชัดเจนโนรีเทิร์น กึ้ง” กลายเป็นประเด็นให้จับตาอีกแล้ว
9. ตบมือข้างเดียวไม่ดัง! สาวใกล้คลอดประจานแฟนพร้อมกิ๊ก พ้อ 3 ปีแพ้ 3 วัน. สาวใกล้คลอดช้ำใจ โพสต์ประจานจับได้แฟนแอบคุยสาวอื่นพร้อมกันถึง 3 คน
10. แต่เธอก็รู้คนเรามันตบมือข้างเดียวไม่ดัง. ฉันเลยต้องมามาขอความเมตตาซักครั้ง. เธอจะรักฉันได้ไหม. ถ้าเธอยังไม่รักใคร.
11. ตบมือข้างเดียวไม่ดัง!! ปธ.บาร์ซ่าทำใจ เนย์มาร์อยากกลับยาน แต่ PSG ไม่ขาย. โจเซฟ บาร์โตเมว ประธานสโมสรบาร์เซโลนา ยืนยันว่า ปารีส แซงต์ แชร์กแมง
12. แต่ของแบบนี้ตบมือข้างเดียวไม่ดัง "หญิงก็ร้าย ชายก็เลว" ร้ายในที่นี้ คือ ความหลายเล่มเกวียน อยากจะนิยามคำว่ามือที่สามให้มันชัดเจน จากที่ได้เจอกับตัว It takes two to make a quarrel = ตบมือข้างเดียวไม่ดังหมายถึง การทำอะไรเพียงฝ่ายเดียว โดยที่อีกฝ่ายไม่คล้อยตาม หรือไม่ได้ให้ความร่วมมือ ก็ไม่เกิดผลตามมา กรณีนี้มักใช้กับสถานการณ์ที่หนุ่ม ๆ เพียรจีบสาวที่หมายปองค่ะ หากสาวๆ ไม่ชอบไม่เล่นด้วย ยังไง๊ ยังไงก็จีบไม่ติดค่ะ
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔