สำนวน จับได้ไล่ทัน นั้นใช้ในการเปรียบเปรยถึง การรู้เท่าทันว่าเป็นเรื่องจริงหรือไม่จริง น่าเชื่อถือหรือไม่ มักใช้ในการเปรียบเทียบถึงคนที่ทันคน สามารถที่จะจับผิดคนอื่นที่พยายามโกหก หรือหลอกลวงได้
ที่มาของสำนวน จับได้ ไล่ทัน" ตามสำนวนไทยหมายถึง พูดดักให้ยอมรับ, พูดต้อนให้จนมุม โต้ตอบจนไปไหน ต่อไม่ได้มักใช้ในแนวทางว่ากล่าวหรือทักท้วงเช่น นายนี่ลื่นยังกับปลาไหล จับไม่ได้ไล่ไม่ทัน
- จับ หมายถึง (๖) ก. เกาะกุมตัวไว้ไม่ให้หนี เช่น จับผู้ร้าย, (กฎ) เกาะกุมตัวไว้โดยเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจตามกฎหมาย, จับกุม ก็ว่า
- ได้ หมายถึง (๒) ก. ใช้ประกอบท้ายคำกริยา มีความหมายต่าง ๆ แล้วแต่ความแวดล้อม คือ อาจ, สามารถ, เช่น เดินได้ เขียนได้
- ไล่ หมายถึง (๑) ก. ตามไปติด ๆ เพื่อให้ทันหรือเพื่อกระทำอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น ไล่ยิง ไล่กัด ไล่ขวิด ไล่จิก
- ทัน หมายถึง ว. เป็นไปตามเวลาที่กำหนด, เป็นไปพอดีกับเวลาที่กำหนด, เช่น ทันกาล ทันเวลา
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวน จับได้ไล่ทันในประโยค
1. นายนี่ลื่นยังกับปลาไหล จับไม่ได้ไล่ไม่ทัน2. จับได้ไล่ทันหัวใจนายปากแข็ง. ถึงจะปลอมแปลงเป็นคนอื่นได้แนบเนียนแค่ไหน แต่เรื่องของหัวใจยังไงก็เปลี่ยนกันไม่ได้อยู่แล้ว!
3. จับได้ไล่ทันวันนี้จะพาไปรู้จักวิธีแยกแยะว่าน้ำมันเครื่องที่ขายตามท้องตลาด แบบไหนจริงแบบไหนปลอม เริ่มแรกคนร้ายจะตระเวนไปตามโรงงานอุตสาหกรรม.
4. จับได้ ไล่ทัน ผลิตภัณฑ์อันตรายด้วยพลังเครือข่ายยุค 4.0 ถอดบทเรียนระบบการเฝ้าระวังและแจ้งเตือนภัยสุขภาพในชุมชนโดยเน้นการสร้างกลไก
5. วิธีการ จับได้ไล่ทันพฤติกรรมชอบบงการ. การบงการคือการพยายามมีอิทธิพลเหนือพฤติกรรมหรือการกระทำของคนอื่นโดยตรง การบงการโดยตัวมันเองแล้วไม่ใช่พฤติกรรมที่ดีหรือไม่ดี
6. จิวยี่ได้ฟังดังนันก็รู้ว่ากลอุบายซึ่งคิดจะจับเล่าปีนั้นถูกขงเบ้งจับได้ไล่ทัน และวางอุบายซ้อนกลลวงมาถึงทีหน้าเมืองเกงจิวนี โดยที่ได้จัดแจงทหารป้องกันเมือง
7. เขาถูกจับได้ไล่ทันระหว่างหลบหนีไปยังออกซีรินชุส และยังงุนงงกับความตายของคิตตี แม้ทุกคนในคฤหาสน์หลังนี้ไม่มีใคร สนิทสนมชอบพอกับแคดเบอรีเป็นส่วนตัว..
8. ถึงวันผลประโยชน์ไม่ตรงกันรู้ทันทีไผเป็นไผ ชี้ ปัญหาไม่ได้แก้ด้วยการร้องเพลง หวังประชาชนจับได้ไล่ทัน ไม่ปล่อยวงจรอุบาทว์ รัฐประหาร 'ยึดอำนาจต่อเนื่อง.
9. พอจับได้ ไล่ทัน มันเริ่มแถ ไม่เปลี่ยนแปร หวังทุบ ให้ยุบสลาย เสพอำนาจ สัปดน จนงมงาย ไร้ยางอาย เลี่ยงหลบ บัดซบนัก.... หลงอำนาจ เผด็จการ มานานเนิ่น
10. เจ้าหน้าที่ตำรวจสถานีตำรวจภูธรเมืองชลบุรี ได้รับแจ้งจากนางอุทัย อายุ 52 ... ว่านายทรงกรด ทองสันเที้ยะ อายุ 30 ปี ลูกชายเกิดเมายาบ้าคลั่งจะเอามีดไล่ฟัน จึงรุดไปตรวจสอบ ... ชาวบ้านและตำรวจพร้อมด้วยพ่อเข้ากล่อมจับได้ทัน
11. เขาจับได้ไล่ทันว่าเป็นเรื่องไม่จริง.
12. จับได้ไล่ทัน. หลังกรมสรรพสามิตประกาศใช้กฎหมายใหม่ปลายปี 2560 ที่ผ่านมา
13. จับได้ไล่ทันเปิดฉากที่อดีตคู่รักแผลใหม่ หยก แอมป์ที่รัก 6 ปี ไม่มีผลอะไรเลยสักนิด สาเหตุรักร้าว เกิดจากฝ่ายชายแอบไปสานสัมพันธ์กับ พีพี นางเอกรุ่นน้อง
14. จับให้ได้ ไล่ให้ทัน! เป็นผลงานต้นฉบับของเน็ตฟลิกซ์ที่สร้างร่วมกับ ซังซัง เป็นบริษัทเกาหลีใต้ซึ่งรับผิดชอบงานด้านการผลิตของรายการ X-Man ปริศนาเขาคือใคร, รันนิงแมน, และ Family Outing ครอบครัวตัวเก่ง[4] ซึ่งรายการนี้เป็นผลงานต้นฉบับผลงานแรกของเน็ตฟลิกซ์ที่นำแสดงโดยนักแสดงชาวเกาหลีล้วน ซึ่งระหว่างการแถลงข่าว โช ฮโย-จินซึ่งเป็นผู้อำนวยการสร้างได้กล่าวว่าเป้าหมายของเน็ตฟลิกซ์สำหรับรายการนี้คือการสร้างรายการให้เป็นที่นิยมในเกาหลีใต้ ซึ่งสามารถ"เฉิดฉายได้ในเวทีระดับโลก
15. จับได้ไล่ทัน เมื่อแฟนโกหก! เหมือนมีกลิ่นทะแม่ง ๆ บอกสัญญาณให้รู้สึกว่าต้องมีอะไรไม่ปกติในชีวิตรักเกิดขึ้นสักอย่าง ระหว่างคุณกับแฟน
แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม สำนักงานราชบัณฑิตยสภา