สำนวน ข้าวใหม่ปลามัน นั้นใช้ในการเปรียบเปรยถึง ของใหม่สิ่งใหม่ที่เพิ่งเริ่มต้น มักใช้สื่อความหมายถึง คูสามีภรรยาที่เพิ่งแต่งงานกันใหม่ ๆ นอกจากจะนิยมเรียกช่วงเวลาที่สามีภรรยาเพิ่งแต่งงานกันใหม่ๆแล้ว ก็ยังสามารถนำมาใช้กับสิ่งใหม่อื่น ๆ ด้วย เช่น เพื่อนร่วมงานใหม่ เพื่อนบ้านใหม่ เพื่อนักเรียนใหม่ แต่ส่วนมากจะนิยมใช้กับสามีภรรยาใหม่มากที่สุด
ในช่วงฤดูเก็บเกี่ยวข้าวนั้น หลังจากที่เก็บเกี่ยวเสร็จเราก็จะมีข้าวสารที่เป็นข้าวใหม่ เมื่อนำมาหุงกินนั้นจะทำให้มีกลิ่นที่หอม อร่อยเป็นพิเศษ และ ปลามัน คือ ปลาในฤดูน้ำลดมีมันมากรับประทานอร่อย ซึ่งช่วงฤดูกาลเก็บเกี่ยวข้าวใหม่จะตรงกับช่วง ที่มีปลามันพอดี จึงได้มีการนำมาอุปมาอุปไมยให้เห็นถึงช่วงระยะเวลาที่ดีที่สุด และ เหมาะสมที่สุดของชีวิตว่า ข้วใหม่ปลามันนั่นเอง
- ข้าว หมายถึง น. ชื่อไม้ล้มลุกหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Gramineae โดยเฉพาะชนิด Oryza sativa L. เมล็ดเป็นอาหารหลัก มีหลายพันธุ์ เช่น ข้าวเจ้า ข้าวเหนียว.
- ใหม่ หมายถึง (๑) ว. เพิ่งมี เช่น มาใหม่ รุ่นใหม่, มีอีกนอกจากที่เคยมีอยู่แล้ว เช่น มีเมียใหม่, ซํ้า เช่น พูดใหม่ ทำใหม่ อ่านใหม่, อีกครั้งหนึ่ง เช่น ตื่นมาแล้ว กลับไปนอนใหม่, ยังไม่ได้ใช้ เช่น ของใหม่, ไม่เคยประสบมาก่อน เช่น ความรู้ใหม่ เพลงใหม่, เริ่มแรก เช่น ข้าวใหม่ นักเรียนใหม่
- ปลา หมายถึง [ปฺลา] น. ชื่อสัตว์น้ำเลือดเย็นมีกระดูกสันหลัง ร่างกายแบ่งเป็นส่วนหัว ลำตัว และหาง หายใจด้วยเหงือกยกเว้นปลาปอด มีครีบใช้ช่วยในการเคลื่อนไหวและทรงตัว บางชนิดมีเกล็ด บางชนิดไม่มี รูปร่างลักษณะ ขนาด และพฤติกรรมแตกต่างกันมากมาย กินทั้งพืชและสัตว์ พบในแหล่งนํ้าทั่วไป.
- มัน หมายถึง (๑) ว. มีรสอย่างรสกะทิหรืออย่างถั่วลิสงคั่ว
ตัวอย่างการใช้งานสำนวน ข้าวใหม่ ปลามัน ในประโยค
1. ได้หัวหน้างานคนใหม่อะไรๆก็ดีไปหมด กำลังข้าวใหม่ปลามัน2. สองสามีภรรยาคู่นี้เพิ่งแต่งงานกัน เหมือน ข้าวใหม่ปลามัน แรกๆ ก็รักกันดีแบบนี้ แต่ต่อไป อาจจะมีปัญหากันก็ได้ ต้องดูกันไปนานๆ ยกเว้นบางคู่ที่ร่วมทุกข์ร่วมสุขกันมานาน แม้เวลาจะผ่านไปหลายปี มีลูกหลานโตกันไปหมดแล้ว แต่ก็ยังทำตัวเหมือน ข้าวใหม่ปลามัน เหมือนคนเพิ่งคบกัน
3. จังหวัดนครสวรรค์ได้จัดกิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยวประจำปี 2562 ด้วยการจัดงานเทศกาลข้าวใหม่ปลามันครั้งที่ 2
4. คู่รักข้าวใหม่ปลามัน จัดการเงินอย่างไร ให้แฟร์สุดๆ. การบริหารเงินในครอบครัวเป็นศาสตร์และศิลป์ที่คู่รักต้องคิด และตกลงให้ได้ก่อนใช้ชีวิตคู่ร่วมกัน แต่ว่าแนวตัดสินใจเรื่องเงินๆ ทองๆ .
5. เรียกว่าเป็นคู่รักข้าวใหม่ปลามัน สำหรับ นางเอกคนสวย "ศรีริต้า เจนเซ่น" กับไฮโซหนุ่มหล่อ "กรณ์ ณรงค์เดช" ที่เพิ่งเข้ามงคลสมรสไปอย่างชื่นมื่นเมื่อวันที่ ..
6. หวานกันต่อไม่ต้องรอแล้วนะ สำหรับคู่รักข้าวใหม่ปลามันระหว่างนักร้องสาวเสียงดี ขนมจีน กุลมาศ กับสามีหนุ่ม เคน ขันธ์เพชร สารสาส หลังจากที่รักสุกงอมควงกันเข้า
7. อำเภอโนนแดง จัดงานวันข้าวใหม่ปลามัน เป็นประจำทุกปี ณ สนามหน้าที่ว่าการอำเภอโนนแดง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสืบสานวัฒนธรรมประเพณีและศิลปะพื้นบ้าน
8. "เทศกาลศิลปะจากฟางข้าวและข้าวใหม่ปลามันทุ่งกุลาร้องไห้ ครั้งที่ 1" ที่ลานปอเทือง อยู่ด้านหน้าเทศบาลตำบลโนนสวรรค์ อำเภอปทุมรัต
9. เป็นสาวซิสต้าที่ใช้สถานะ " โสด " มาเนิ่นนาน ในที่สุดฟ้าก็ดลใจส่งชายในฝันมาให้ คุยกันไปคุยกันมาเขาก็ขอเธอคบซะอย่างนั้น วี้ดวิ้ว คู่รักข้าวใหม่ปลามันก็มา
10. ข้าวใหม่ปลามัน ร้านอาหารใต้รสจัดๆ เผ็ดๆ มีทั้งข้าวแกงและอาหารตามสั่ง เสิร์ฟพร้อมข้าวสวยร้อนๆ มีบริการ Delivery คิดค่าบริการตามระยะทาง
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔
