สำนวน เหยียบเรือสองแคมใช้ในการเปรียบเปรยถึง คนที่เข้ากับคนทั้งสองฝ่าย เพื่อหวังผลประโยชน์ จากคนทั้งสองกลุ่ม โดยไม่แสดงท่าทีเข้าข้างกับใครเป็นพิเศษ ซึ่งสำนวนที่มีความหมายคล้ายคลึงกัน ได้แก่ นกสองหัว ที่หมายถึง คนที่ทำตัวฝักใฝ่เข้าด้วยทั้ง ๒ ฝ่ายที่ไม่เป็นมิตรกันโดยหวังประโยชน์เพื่อตน และ สำนวน สองฝักสองฝ่าย แน่นอนคนที่มีนิสัยเหยียบเรือสองแคมนั้นไว้ใจไม่ได้ เพราะไม่มีความจริงใจกับใครเลย โดยจะหวังเพียงผลประโยชน์ที่จะได้จากคู่ขัดแย้งเท่านั้น
ที่มาของสำนวน มาจากเรื่องเล่าที่บอกว่า ชายผู้หนึ่งได้รับมอบเรือโดยผู้ให้ ให้เลือกเรือได้ลำเดียว แต่เขากลับพายกลับทั้งสองลำด้วยการเหยียบเรือทั้งสองลำ ด้วยขาข้างละลำ แล้วพายกลับบ้านไป แต่ทว่าการกระทำดังกล่าวนั้นทำให้ขาเป็นตะคริว และทำให้เขาจมน้ำตายโดยที่ไปยังไม่ถึงบ้านเลย
- เหยียบ หมายถึง [เหฺยียบ] ก. วางเท้ากดลงไปบนสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
- เรือ หมายถึง น. ยานพาหนะที่ใช้สัญจรไปมาในนํ้า มักทำด้วยวิธีขุดไม้ทั้งต้นหรือนำกระดาน สังกะสี เหล็ก เป็นต้น มาประกอบกันเข้า
- สอง หมายถึง น. จำนวนหนึ่งบวกหนึ่ง
- แคม หมายถึง น. ส่วนริมทั้ง ๒ ข้างเรือ, เรียกของอื่นที่มีลักษณะคล้ายริมเรือ เช่น แคมร่อง.
ตัวอย่างการใช้งานสำนวน เหยียบเรือสองแคม ในประโยค
1. สรุปคุณจะเลือกทำงานกับบริษัทไหนกันแน่ อย่ามัวแต่เหยียบเรือสองแคม ทำงานทั้งสองที่ ผมต้องการคนที่ตั้งใจ ทุ่มเทให้กับบริษัทนี้เท่านั้น2. อย่าไปยุ่งกับคนประเภทนี้เลย พวกเหยียบเรือสองแคม ไม่มีความจริงใจ เพราะท้ายที่สุดฝ่ายไหนให้ประโยชน์กับเขาได้มากก็เข้าข้างฝ่ายนั้น
3. ในสังคมที่ขาดความจริงใจมีแต่คนเห็นแก่ตัว แต่ละคนจึงจำเป็นต้องเอาตัวรอดด้วยวิธีการต่างๆ การเลือกคบคนก็ย่อมหวัง ผลประโยชน์จากคนที่ตัวเองคบ การ เหยียบเรือสองแคม คบคนสองฝ่ายหรือหลายฝ่ายเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง ก็เป็นเรื่องที่ จะต้องทำ ถ้าอีกฝ่ายหนึ่ง มีปัญหาก็ยังเหลืออีกฝั่งนึง ให้พอสร้างประโยชน์แก่ตัวเองได้
4. เหยียบเรือสองแคม เดี๋ยวนี้ใจคนเปลี่ยนวนเวียนง่าย เดี๋ยวนี้ใจคนร้ายกว่าลายเสือ ทั้งกลิ้งกลอกหลอกหลงให้ลงเรือ พอใจเบื่อก็ชิ่งทิ้งกลางทาง
5. เกมเหยียบเรือสองแคม เป็นนโยบายต่างประเทศที่ไม่เน้นเอาอุดมการณ์ที่รัฐตนเองถือเป็นหลักเสาเอกเป็นตัวตั้งการกำหนดความสัมพันธ์ระหว่างกันกับชาติอื่นๆ ...
6. อจ.มธ. ชี้ ปชป.คือตัวชี้ขาด 'นายกฯคนนอก' แต่เล่นเกมเหยียบเรือสองแคม รอฉวยจังหวะ. วันนี้ (5 ต.ค.) ดร.พิชิต ลิขิตกิจสมบูรณ์ นักวิชาการคณะเศรษฐศาสตร์
7. "เหยียบเรือสองแคม" หมายถึง เป็นพวกทั้งสองฝ่ายอย่างมีเล่ห์เหลี่ยม.
8. จับปลาสองมือฤาเหยียบเรือสองแคมแถมถีบหัวเรือส่ง .
9. ผู้มีมุมมองที่กว้างขวางเป็นระบบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคำสอนคำเตือนที่ว่า "เรายังอยู่ทางโลก (เป็นฆราวาส) ต้องเหยียบเรือสองแคม
10. อันการเหยียบเรือสองแคมนั้นพูดง่ายและโดยมากคนพูดก็ไม่รู้จักเรือหรือการยืนบนเรือ ยิ่งไม่ต้องพูดถึงการเหยียบเรือสองแคมจึงจะไม่ล่มจมคว่ำไปเสียก่อน.
11. นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เขียนบทความเรื่อง "บทบาทของไทย เมื่อประเทศเอเซียเลือกเหยียบเรือสองแคม"
12. เหยียบเรือสองแคมเป็นสุภาษิตไทยโบราณที่หมายถึง การทำอะไรสองด้าน หรือทำทีเข้าพวกกับทั้งสองฝ่าย เช่น เวลาเพื่อนสองคนมาชวนเราไปเที่ยว เพื่อนคนหนึ่งอยากไปทะเล อีกคนหนึ่งอยากไปเดินป่า แล้วถามเราว่า เราอยากไปไหนมากกว่ากัน ถ้าเราตอบไปว่าอยากไปทะเลกับไปเดินป่าพอๆ กัน.
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔