สำนวน กลมเป็นลูกมะนาว ใช้ในการอ้างอิงถึง คนที่สามารถหลบหลีก ปัญหาต่างๆได้อย่างรวดเร็ว และสามารถเอาตัวรอดได้อย่างว่องไว โดยมักใช้ในเชิงไม่ดี หรือการทำไม่ดี เช่นหลบหนีการจับกุม หรือ จับไม่ได้ไล่ไม่ทัน
สำนวนนี้เอาลูกมะนาวมาเปรียบ ลูกมะนาวกลมเกลี้ยงกลิ้งไปรอบข้างได้ง่าย เมื่อใช้เป็นสำนวนเปรียบกับคน จึงหมายถึง พูดหรือทำอะไรที่ไปได้คล่องรอบตัว แต่มักใช้ไปในทางที่ไม่ดี ที่เป็นการ โกหก แต่ไม่ถึงขั้นตลบแตลง ปลิ้นปล้อน คดโกง เหมือน “มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก” บางทีก็พูดว่า “กลิ้งเป็นลูกมะนาว”
ที่มาของสำนวน กลมเป็นลูกมะนาว นั้นมาจากลักษณะของลูกมะนาวที่มีความกลม และสามารถกลิ้งได้รวดเร็ว จนเมื่อหลุดมือนั้นจะทำให้ไม่สามารถจับได้ง่ายนั่นเอง จึงเป็นที่มาของสำนวน กลมเป็นลูกมะนาว
- กลม หมายถึง [กฺลม] ว. มีสัณฐานโดยรอบไม่เป็นเหลี่ยม, ถ้าเหมือนลูกหิน เรียกว่า ลูกกลม, ถ้าเหมือนเส้นที่ลากเป็นวงมาจดกัน โดยมีเส้นรัศมียาวเท่ากัน เรียกว่า วงกลม, ถ้าเหมือนสตางค์ เรียกว่า กลมแบน, ถ้าเหมือนกระบอกไม้ไผ่ เรียกว่า กลมยาว, ถ้าเหมือนไข่ไก่ แต่หัวและท้ายเท่ากัน เรียกว่า กลมรี
- เป็น หมายถึง ก. คำกริยาสำหรับแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำกับคำเพื่อให้เห็นว่าคำหน้าและคำหลังมีภาวะ คือ ความมี ความเป็น เกี่ยวข้องกันอย่างไร เช่น ท่านเป็นเจ้า เขาเป็นนาย.
- ลูก หมายถึง น. เรียกสิ่งที่จะสืบเป็นพันธุ์ไม้มีลักษณะกลม ๆ ว่า ลูกไม้, ผลไม้ ก็เรียก, เมื่อกล่าวถึงผลไม้ชนิดใดโดยเฉพาะ ซึ่งโดยมากเป็นคำพยางค์เดียวอันอาจทำให้เข้าใจผิดเป็นอย่างอื่นได้ ตามปรกติมักมีคำ ลูก ประกอบข้างหน้า เช่น ลูกเกด ลูกชิด
- มะนาว หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มชนิดCitrus aurantifolia (Christm.) Swingle ในวงศ์ Rutaceae ผลเล็ก ๆ รสเปรี้ยว ใช้ปรุงอาหาร.
ตัวอย่างการใช้สำนวน กลมเป็นลูกมะนาว ในประโยค
1. กลมเป็นลูกมะนาวเชียวนะ อย่าพลาดให้ฉันจับได้แล้วกัน ไม่อย่างนั้นคุณเดือดร้อนแน่2. เธออย่าไปให้ความสนิทสนมกับคนอย่างประยุทธมาก คนกะล่อน เจ้าชู้ กลมเป็นลูกมะนาวแบบนั้น ระวังจะถูกหลอกเอาง่ายๆ แล้วจะมาเสียใจทีหลังนะ
3. คุณอย่าไปเชื่อคำพูดของเขานะ กลิ้งเป็นลูกกมะนาวเลย
4. กลมเป็นลูกมะนาว, กลิ้งเป็นลูกมะนาว หมายถึง หลบหลีได้อย่างคล่องแคล่วจนจับไม่ได้ไล่ไม่ทัน
5. ต่างจากคนไทย จะชอบฉายเดี่ยว เจ้านายเก่าเป็นคนยุ่น พูดไทยคล่อง แกชอบเปรยว่าคนไทยเนี่ยกลมเป็นลูกมะนาว หล่นพื้นกลิ้งไปทางไหนอะไรขวางก็หลบได้
6. สามีดิฉันเดี๋ยวนี้ต้องขับรถไปทำงานไกลทุกวัน เค้าจะนั่งฟังซีดีเรียนภาษาไทยไปค่ะ (คงประหนึ่งว่ามีภรรยานั่งไปด้วย..) มีอยู่วันกลับมาพูดว่า "กลมเป็นลูกมะนาว" .
7. กลมเป็นลูกมะนาว หมายความว่า เป็นคนกลิ้งกลอก เช่นเดียวกับมะนาวซึ่งกลิ้งไปมาจนหยิบจับได้ยาก
8. ชูวิทย์มักคอยเตือนลูกสาวอยู่เสมอว่าผู้ชายคนทีเข้ามาจีบลูกนั้นกะล่อน “กลมเป็นลูกมะนาว” ไม่จริงใจ ถึงแม้ว่า. ลูกจะฉลาดแต่ก็คงจะตามเขาไม่ทันแน่นอน”
9. นอกจาก ''มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก” ก็ยังมีสำนวนไทย “กลมเป็นลูกมะนาว” สำนวนนี้เอาลูกมะนาวมาเปรียบ ลูกมะนาวกลมเกลี้ยงกลิ้งไปรอบข้างได้ง่าย .
10. กลมเป็นลูกมะนาว ลักษณะของคนที่หลบหลีกไปได้คล่องจนจับไม่ติด (มักใช้ในทางไม่ดี) ความหมายเดียวกับ กลมเป็นลูกบิลเลียด.