สำนวนไทย พูดเป็นต่อยหอย นั้นจะใช้ในการเปรียบเปรยถึงคนที่พูดมาก พูดตลอดเวลาไม่ยอมหยุด พูดได้ทุกเรื่อง ตลอดเวลา โดยไม่รู้ว่าเรื่องใดที่สำคัญ หรือไม่สำคัญพูดไปเรื่อยๆทั้งวัน คนแบบนี้บางทีก็น่ารำคาญเพราะว่าพูดไม่ยอมหยุด บางทีก็มีนินทาคนนั้นทีคนนี้ที ดูไม่ค่อยสร้างสรรค์เท่าไร โบราณท่านมักสอนว่า พูดไปสองไพเบี้ยนิ่งเสียตำลึงทอง ที่หมายถึงว่า พูดไปไม่มีประโยชน์ นิ่งเสียดีกว่า ดังนั้นการพูดมากๆก็ไม่ใช่เรื่องดีนั่นเอง
ที่มาของสำนวนพูดเป็นต่อยหอย มาจากการการใช้ค้อนเพื่อต่อยหอยนางรมที่อยู่ตามซอกหิน หรือตีหอยเพื่อที่จะเอาตัวหอยข้างในโดยการต่อยหอยนั้นโดยวิธีการต่อยเอาหอยนางรมออกมานั้น ทำได้โดยใช้ค้อนเล็ก ๆ เคาะให้เปลือกแตกออก เพื่อเอาตัวหอยที่อยู่ข้างในะมีการทำทั้งวันและมักได้ยินเสียงต่อยหอยเรื่อยๆ เนื่องจากหอยมีขนาดเล็กและจำนวนมาก เป็นงานที่ต้องทำทั้งวันดังนั้นเราจึงมักเปรียบเปรยคนที่พูดมากว่า พูดเป็นต่อยหอย นั่นเอง
- พูด หมายถึง ก. เปล่งเสียงออกเป็นถ้อยคำ, พูดจา ก็ว่า.
- เป็น หมายถึง ก. คำกริยาสำหรับแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำกับคำเพื่อให้เห็นว่าคำหน้าและคำหลังมีภาวะ คือ ความมี ความเป็น เกี่ยวข้องกันอย่างไร เช่น ท่านเป็นเจ้า เขาเป็นนาย.
- ต่อย หมายถึง ก. ชก เช่น ต่อยปาก, เอาของแข็งหรือของหนักตีหรือทุบให้ลิ ให้แตก ให้หลุดออก เช่น ต่อยหิน ต่อยมะพร้าว
- หอย หมายถึง น. ชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ไฟลัม Mollusca มีเปลือกหุ้มตัว ส่วนใหญ่แบ่งออกได้เป็น ๒ จำพวก ตามลักษณะเปลือก คือ จำพวกกาบเดี่ยว เช่น หอยขม (Filopaludina doliaris Gould) และจำพวกกาบคู่ เช่น หอยนางรม [Saccostrea forskali (Gmelin)] ที่มีเป็นส่วนน้อยเป็นพวกที่มีเปลือกแตกต่างออกไป เช่น หอยงาช้าง ชนิด Dentalium longitrorsum Reeve หอยงวงช้าง ชนิด Nautilus pompilius (Linn.).
ตัวอย่างการใช้งานสำนวน พูดเป็นต่อยหอย ในประโยค
1. นานๆทีจะได้มาพบเจอเพื่อนเก่าสมัยเด็กๆ แต่ละคนเลยพูดเป็นต่อยหอย บอกเล่าเรื่องราววีรกรรมสมัยเด็กกันอย่างสนุกสนาน2. ตอนเด็กๆนายประยุทธเขาเป็นคนเงียบๆไม่ค่อยพูดค่อยจาสงสัยจะเก็บกด พอโตมาเลยพูดเป็นต่อยหอยไม่รู้จักหยุดเลย
3. ตั้งแต่ได้ไปโรงเรียนน้องเกรซพูดเป็นต่อยหอยเชี่ยวนะ พูดไม่ยุดหย่อนเลยทีเดียว น่ารักมาก
4. พูดเป็นต่อยหอย! 'มาเน่' รับกลัวเข้ากับ 'คล็อปป์' ไม่ได้ มาเน่เผยสาเหตุที่ทำให้ตนเองคิดว่าจะเข้ากับนายใหญ่หงส์แดงไม่ได้ในตอนที่เจอกันครั้งแรก. ซาดิโอ มาเน่ ปีกตัวจิ๊ดของลิเวอร์พูล ออกมายอมรับว่าตนเองกังวลว่าจะร่วมงาน ไม่ได้ดีเท่าที่ควร
5. พูดเป็นต่อยหอย. ภัยน้ำท่วมวันนี้ว่าร้ายแรงแล้ว ภัยน้ำลายนักการเมือง ก็ไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน! "ธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ" บอกว่าแนวทางการแก้ไขปัญหาน้ำท่วม
6. คำถามนี้เป็นคำถามที่อยู่ในชีวิตจริงและวิถีชีวิตประจำวันของสังคมคนเรา ที่ตื่นมาก็เจอ นอนหลับยังฝัน เวลาผู้หญิงพูดเป็นต่อยหอย ผู้ชายจะนิ่งเหมือนหิน.
7. 8 เรื่องของคุณผู้หญิงที่เขาบอกว่ากลัวที่สุด หรือตอบโต้กับคุณพอไม่ให้เสียมารยาทแต่สิ่งที่แย่กว่าการชวนเขาคุยเรื่องไร้สาระทั้งวันก็คือการที่คุณเงียบ เจอสาวพูดเป็นต่อยหอยอย่างดีก็แค่เอาสำลีอุดหู
8. ประชุมมาชั่วโมงกว่าแล้ว ยังไม่ได้ Clear Job ที่ค้าง ลูกน้องรอ Approve โครงการด่วน ผู้ถือหุ้นพูดเป็นต่อยหอย สายจะไหม้อยู่แล้ว เครื่องปริ้นกลับบ้านเก่า ช่างก็ง่วนอยู่กับระบบไฟ รอ.
9. ผู้ที่พูดไม่หยุดจึงเปรียบว่า พูดอย่างกับต่อยหอย หรือ พูดเป็นต่อยหอย นั่นเอง. .
10. อย่าพูดเป็นต่อยหอย เรื่องนี้สำคัญเป็นพิเศษหากเป็นการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ เพราะผู้สัมภาษณ์จะตัดสินคุณจากสิ่งที่คุณพูดเท่านั้น.
อ้างอิง สำนักงานราชบัณฑิตยสภา