สำนวนไทย พูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำ ใช้ในการเปรียบเปรยถึงคนที่มักจะพูดห้วนๆ สั้น ๆ, ไม่มีหางเสียง, เช่น พูดห้วน ๆ, มีลักษณะที่จบลงอย่างรวบรัดแสดงความไม่เตารพต่อผู้สนทนา หรือไม่มีความเป็นมิตรมากเท่าได้นักนั่นเอง เหมือนกับไม่ได้ใส่ใจ หรือสนใจกับคนที่พูดด้วยเท่าที่ควร ซึ่งในปัจจุบันนี้กิริยาดังกล่าวนั้นจะถูกมองว่า ไม่สุภาพ และดูไม่น่าคบหาถ้าเกิดกับแม่ค้าที่ชอบพูดแบบมะนาวไม่มีน้ำนั้นก็คงขายไม่ดีเป็นแน่ การพูดจาของคนเราบ่งบอกถึงตัวตนของคนๆ นั้น คนที่พูดจาไม่ไพเราะ พูดแบบ มะนาวไม่มีน้ำ ก็ต้องดูว่านิสัยที่แท้จริงเป็นอย่างไร บางคนมีนิสัยชอบดูถูก ดูแคลนคนอื่น คนแบบนี้ไม่ควรคบหาสมาคมด้วย และคำพูดของบางคนนั้น ก็อาจจะบ่งบอกอะไรบางอย่าง ที่ทำให้รู้ว่า คนพูดนั้น นิสัยเป็นอย่างไร คบได้หรือไม่
ที่มาของสำนวนไทยที่กล่าวว่า พูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำ นั้นมาจากการเปรียบเทียบถึงการพูดสั้นๆไม่มีหางเสียงกับมะนาว ที่เราใช้ในการปรุงอาหารให้เกิดรสเปรี้ยว และมีกลิ่นหอมจากน้ำมันในมะนาว แต่จะมีมะนาวบางลูกที่พอจะใช้งานจริงนั้นพอบีบออกมา กลับไม่มีน้ำมะนาวออกมา ทำให้น่าเสียดายยิ่งนักอาจจะเป็นเพราะมะนาวลูกนั้นอาจจะอ่อนเกินไปจึงทำให้ไม่มีน้ำมะนาวออกมานั่นเอง
- มะนาว หมายถึง น. ชื่อไม้พุ่มชนิดCitrus aurantifolia (Christm.) Swingle ในวงศ์ Rutaceae ผลเล็ก ๆ รสเปรี้ยว ใช้ปรุงอาหาร.
- ไม่มี หมายถึง ว. มิ, คำปฏิเสธความหมายของคำที่อยู่ถัดไป เช่น ไม่กิน ไม่ดี, ถ้าอยู่ท้ายคำ ต้องมีคำ หา อยู่หน้า เช่น หากินไม่.
- น้ำ หมายถึง น. สารประกอบซึ่งมีองค์ประกอบเป็นธาตุไฮโดรเจนและออกซิเจนในอัตราส่วน ๑ : ๘ โดยนํ้าหนัก เมื่อบริสุทธิ์มีลักษณะเป็นของเหลว ใส ไม่มีสี กลิ่น รส มีประโยชน์มาก เช่นใช้ดื่ม ชำระล้างสิ่งสกปรก, โบราณถือว่าเป็น ธาตุ ๑ ในธาตุ ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม, ใช้เรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะเป็นนํ้าหรือเหลวเหมือนนํ้า เช่น นํ้าตา นํ้าปลา นํ้าส้ม
ตัวอย่างการใช้งานสำนวนไทยที่กล่าวว่า พูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำ ในประโยค
1. การพูดจามีความสำคัญ คำพูดที่ไพเราะย่อมมีคนนิยมชมชอบมากกว่าคนพูดจาแบบ มะนาวไม่มีน้ำ พูดห้วนๆ ไม่น่าฟัง2. ถ้าเธอจะมาขอความช่วยเหลือจากคนอื่น แต่พูดจามะนาวไม่มีน้ำแบบนี้ก็คงไม่มีใครอยากจะยื่นมือเข้าช่วยเหลือเธอหรอก
3. เขาไม่เป็นที่รักที่โปรดปรานของผู้ใหญ่ เพราะเขาเป็นคนที่ชอบพูดจาห้วนๆ กระโชกโฮกฮาก แบบมะนาวไม่มีน้ำ
4. หลายๆคนคงมีปัญหาเกี่ยวกับเวลาใช้มะนาวในการประกอบอาหาร แต่ดันไม่มีน้ำซะนี่ เอ! ... แต่อยากให้มีน้ำโดยให้เอามะนาวทั้งลูกที่ยังไม่ได้ผ่าไปแช่ในน้ำอุ่นประมาณ 3-4 ชั่วไมง ...
5. มะนาวไม่มีน้ำซื้อมาก็ใช้ประโยชน์ไม่ได้หากท่านเผอิญไปซื้อมะนาวดังกล่าวมาซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นมะนาวลูกเล็กไม่แก่ดีดูวิธีแก้ปัญหานี้ได้ที่เคล็ดลับวิธีแก้ปัญหา .
6. คำพังเพย หมายถึง ถ้อยทำที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านาน มักมีใจความเป็นกลางๆ ... มะนาวไม่มีน้ำ หมายถึง การพูดห้วนๆ ไม่ไพเราะ ไม่มีหางเสียง หรือพูดด้วยอาการไม่มีเยื่อใย ไม่พอใจ.
7. “มีอะไรว่ามาเลย ผมมีเวลาน้อย” อธิบดีแสนภูมิพูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำ “คือว่า… ดิฉันมีเรื่องเรียนรบกวนเกี่ยวกับการชำระภาษีนำเข้ารถยนต์ของบริษัทค่ะ”
8. เหลือตั๋วนั่งเบาะแข็ง 2 ตั๋วยืน 2 จะเอาไม่เอา?” พนักงานขายตั๋วรถไฟพูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำมาซานตงคราวนี้พวกเราอาจไม่ได้พกโชคมาด้วยมากนัก ...
9. อารมณ์คนใต้จึงไม่สู้ดี ยิ่งได้ยินนายกรัฐมนตรีพูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำว่า ให้ไปดูแลตัวเอง ให้รู้จักปลูกสตรอว์เบอรี่หรือปลูกกล้วยในสวนยางบ้าง ก็ยิ่งหัวเราะไม่ออก.
10. สร้อยสอางค์เดินลงมาจากข้างบนพอดีถามว่าใครมาส่ง นันทวดีย้อนถามว่าแม่เห็นหรือเปล่า พอรู้ว่าไม่เห็นก็พูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำว่า "งั้นก็แล้วไป ไม่ต้องรู้หรอก"