สำนวนไทย ไม้หลักปักขี้ควาย, ไม้หลักปักเลน นั้นใช้ในการเปรียบเปรยถึงคนที่มักมีจิตใจโลเล ไม่แน่นอน พร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงได้ทุกเมื่อเชื่อถือไม่ได้ วันนั้นพูดอีกอย่าง วันถัดมาพูดอีกอย่าง เอาแน่เอนอนไม่ได้ ไม่น่าเชื่อถือและไม่นาคบหา คนโลเลแบบนี้ไม่ควรคบหาเป็นมิตรเพราะว่าหาความจริงใจไม่ได้ คงต้องมีเรื่องเดือดร้อนเพราะคนแบบนี้เข้าสักวัน
สำหรับที่มาของสำนวน ไม้หลักปักเลน นั้นคำว่าเลนนั้นหมายถึงดินที่ผสมอยู่ในน้ำจนเหลว มักอยู่ในที่ชื้นแฉะหรือมีน้ำท่วมขัง เช่นตามบ่อ บึง สระ คู คลอง แม่น้ำ. ในท้องร่องสวนถ้ามีเลนสะสมอยู่มาก จะทำให้ท้องร่องสวนตื้นเขิน ชาวสวนมักใช้พลั่วโกยหรือตักสาดขึ้นไปบนหลังร่องสวน. ส่วน ไม้หลัก คือไม้ที่มีขนาดใหญ่พอสมควร เป็นไม้ที่ใช้ปักลงดินเพื่อเป็นหลักค้ำยัน ใช้ผูกไม้เลื้อย ผูกสัตว์เลี้ยงเช่นวัว ควาย หรือผูกเรือในแม่น้ำ คู คลอง เป็นต้น. ถ้าไม้หลักปักลงดินที่เหลวเป็นเลนก็จะไม่แน่น ไม่มั่นคง มักโอนเอนไปมา ถ้าผูกต้นไม้ ต้นไม้ก็จะล้ม ถ้าผูกสัตว์เลี้ยง สัตว์เลี้ยงจะหลุดเดินไปที่อื่น หรือถ้าผูกเรือ เรือจะลอยไปตามน้ำ เกิดความเสียหายได้. สำนวนไม้หลักปักเลน ใช้เปรียบกับผู้ใหญ่ที่ยึดถือเป็นหลักเป็นที่พึ่งไม่ได้ เพราะเป็นคนโลเล ไม่มั่นคง ไม่แน่นอน มีคำประพันธ์ในวรรณคดีเรื่องสังข์ทองว่า “เหมือนไม้หลักปักเลนเอนไปมา” และมีสำนวนที่ใกล้เคียงกัน คือไม้หลักปักขี้ควาย
- ไม้ หมายถึง น. คำรวมเรียกพืชทั่วไป โดยปรกติมีราก ลำต้น กิ่ง ก้าน และใบ, เรียกเนื้อของต้นไม้ที่ใช้ทำสิ่งของต่าง ๆ มีลักษณะเป็นท่อน แผ่น หรือดุ้น เป็นต้น, คำประกอบหน้าสิ่งของบางอย่างที่มีลักษณะยาวซึ่งทำด้วยไม้หรือเดิมทำด้วยไม้ เช่น ไม้กวาด ไม้พาย ไม้เท้า ไม้จิ้มฟัน, คำนำหน้าบอกประเภทต้นไม้ เช่น ไม้ยาง ไม้ดำ ไม้แดง, ท่ารำและท่าตีกระบี่กระบองท่าหนึ่ง ๆ เรียกว่า ไม้หนึ่ง ๆ, โดยปริยายหมายความว่า ท่าที เช่น เขาจะมาไม้ไหน, ลักษณนามเรียกของเช่นปลาย่างที่เสียบไม้เรียงเป็นตับว่า ปลาไม้หนึ่ง ปลา ๒ ไม้, เรียกผ้าที่ม้วนโดยมีไม้อยู่ข้างใน ว่า ผ้าไม้หนึ่ง ผ้า ๒ ไม้
- หลัก หมายถึง น. เสาที่ปักไว้, ที่ผูก, ที่มั่น, เช่น เอาเรือไปผูกไว้กับหลัก
- ปัก หมายถึง (๑) ก. ตั้งฝังลง เช่น ปักเสา, เอาหัวดิ่งลง เช่น นกปักหัวลง เครื่องบินปักหัวลง
- เลน หมายถึง น. ดินเปียกเหลวจนปั้นไม่ได้ เช่น โกยเลนลอกท้องร่อง.
ตัวอย่างการใช้งานสำนวน ไม้หลักปักเลน ในประโยค
1. ประยุทธเป็นคนไม่น่าเชื่อถือ คนจิตใจโลเล คนประเภทนี้ก็เหมือนไม้หลักปักเลน เป็นคนเหลาะแหละ ไม่มั่นคง โอนเอนไปมาเสมอ2. ต่อไปสถานการณ์ของบริษัทจะแย่ ถ้าผู้บริหารยังทำตัวเป็นไม้หลักปักเลนอยู่แบบนี้ คนนั้นพูดทีก็เอนไปทางนั้น คนนี้พูดทีก็เอนมาทางนี้ ดูไม่มีความมั่นคงเอาซะเลย
3. เธอคาดหวังกับคนโลเลแบบประยุทธเขาก็ไม่ต่างอะไรกับเอาไม้หลักปักเลน
4. แต่อีกแบบหนึ่งเขาเรียก “ไม้หลักปักเลน” ไม่น่าเชื่อถือ เพราะกลายเป็นว่าการทำหน้าที่ของเขา “ไร้หลักการ” ไม่ได้ยึดระเบียบตามกฎหมายแท้จริง ..
5. คสช.ไม้หลักปักเลน วิษณุ” ยันคลายล็อก แต่ยังไม่ถึงขั้นให้หาเสียง ส่วนจะชงให้ “บิ๊กตู่” เมื่อใดยังไม่รู้ ส่วน “บิ๊กเจี๊ยบ” บอกให้รอผลประชุม คสช.ครั้งหน้า .
6. กฎเหล็กห้ามซ้อมทหารเกณฑ์ นี่คือกฎเหล็กของกองทัพที่รองรับด้วยกฎหมาย แต่ปัญหาคือที่ผ่านมาได้ยึดถือปฏิบัติกันอย่างเคร่งครัดหรือไม่ หรือเป็นแค่ไม้หลักปักเลน
7. คนที่มีลักษณะหรือนิสัยแบบไม้หลักปักเลนเป็นยังไง แล้วไอ้ไม้หลักปักเลนนี่คืออะไรค่ะ.