สำนวน หงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน ใช้ในการเปรียบเปรยถึงคนที่มีลักษณะ หงิมๆ อาการที่แสดงท่าทางเฉย ๆ ไม่ค่อยพูด นั้นความจริงแล้วเป็นคนฉลาด หลักแหลม มักจะเลือกเอาแต่สิ่งดี ๆ หรือได้สิ่งดีๆไป เป็นคนที่แสดงความนิ่งเงียบ ไม่กระโตกกระตาก แต่ฉลาดในการเลือก และรู้ว่าสิ่งไหนดีที่สุด คนที่ฉนาดมักไม่อวดตัว หรือแสดงตัวว่าฉลาดซึ่งตรงข้ามกับคนที่ไม่ได้มีความฉลาดที่มักออกตัวหรือแสดงตัวว่าตนเองนั้นฉลาด ทั้งๆที่ความจริงนั้นพอถึงเวลาที่จะต้องใช้ความฉลาดกลับล้มเหลวไม่เป็นท่า
ที่มาของสำนวน หงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน มาจากคนที่ไม่ค่อยพูดจาแต่มีความฉลาดหลักแหลม ที่มักจะรู้ว่าชิ้นปลามันนั้นอร่อย และมีเนื้อที่นุ่มกว่าส่วนอื่นของปลา รวมทั้งมีก้างน้อยทำให้ส่วนนี้เป็นส่วนที่ดีที่สุดของปลา ซึ่งคนอื่นอาจจะมองข้ามไป ดังนั้นสำนวนนี้ จึงมักใช้เปรียบเทียบถึงคนฉลาดเลือกนั่นเอง
- หงิมๆ หมายถึง ว. อาการที่แสดงท่าทางเฉย ๆ ไม่ค่อยพูด.
- หยิบ หมายถึง ก. เอานิ้วมือจับขึ้น.
- ชิ้น หมายถึง น. ก้อนหรือแผ่นเล็กที่ตัด แล่ แบ่ง แยก หรือ แตกออกจากส่วนใหญ่ เช่น ชิ้นปลา ชิ้นเนื้อ ชิ้นกระเบื้อง, ลักษณนามเรียกสิ่งที่เป็นก้อนเป็นแผ่นเล็ก ๆ เช่นนั้น เช่น ผ้าชิ้นหนึ่ง เนื้อ ๒ ชิ้น.
- ปลา หมายถึง [ปฺลา] น. ชื่อสัตว์น้ำเลือดเย็นมีกระดูกสันหลัง ร่างกายแบ่งเป็นส่วนหัว ลำตัว และหาง หายใจด้วยเหงือกยกเว้นปลาปอด มีครีบใช้ช่วยในการเคลื่อนไหวและทรงตัว บางชนิดมีเกล็ด บางชนิดไม่มี รูปร่างลักษณะ ขนาด และพฤติกรรมแตกต่างกันมากมาย กินทั้งพืชและสัตว์ พบในแหล่งนํ้าทั่วไป.
- มัน หมายถึง ว. มีรสอย่างรสกะทิหรืออย่างถั่วลิสงคั่ว
ตัวอย่างการใช้งานสำนวนไทยที่กล่าวว่า หงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน ในประโยค
1. เธอนี่ก็ฉลาดนะ เห็นเงียบๆนี่ หงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน ดีๆนี่เอง2. เก้าอี้ 'ประธานกมธ.' ชิ้นปลามัน-รางวัลปลอบใจ เหมือนสุภาษิตที่ว่า "หงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน". ขณะที่ซีกฝ่ายค้านก็ไม่แพ้กัน แน่นอนว่าแต่ละพรรคต้องการได้โควตาให้ส.ส.ของฝ่ายตัวเองได้เป็นประธานกมธ.
3. หล่อนดูชะนีอิมซิยัยตาล หงิมๆ หงิมๆ แต่ดันหยิบชินปลามัน ไปกินต่อหน้าต่อตา วีวีรีอุตส่าห์จ้องจะเขมือบมาเป็นปี สุดท้ายกะเทยแสน สวยก็ต้องช้าใจเพราะยัยชะนีขี้เหร่นั่น”
4. ธรรมนัส พรหมเผ่า นั่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน. เตะ ม.ร.ว.จัตุมงคล โสณกุล ออกไป. ท่วงทำนองของ ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า เข้าลักษณะหงิมๆหยิบชิ้นปลามัน.
5. เห็นหงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน นังนี่ร้ายสุดค่ะม๊า คนทั้งตลาดต้องรับรู้ถึงความร้ายของนังปลูกค่ะ!!
6. กอล์ฟ เบนเทเก้” “หงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน” : บุคลิกลักษณะเรียบร้อย แต่ความจริงฉลาด เลือกเอาดีๆ ไปได้!!
7. สำนวน หงิม ๆ หยิบชิ้นปลามัน ที่มีความหมายว่าคนเงียบเฉยแต่สามารถทำสิ่งที่คาดไม่ถึงได้ แต่ปลามันที่ผู้เขียนจะกล่าวถึงนั้น เป็นปลาน้ำจืดชนิดหนึ่งที่พบแพร่กระจายในเขตลำห้วยภูเขาสูงในภาคเหนือตอนบน และการที่ผู้เขียนหยิบยกให้จังหวัดน่านเป็นตัวแทนของบทความนี้ เนื่องจากว่าแหล่งน้ำในจังหวัดน่านมีปลาชนิดนี้มากกว่าที่อื่น นักวิชาการส่วนใหญ่ที่ทำการศึกษาเพาะเลี้ยงก็อยู่ที่นี่
8. “นั่นสิคะ เพิ่งเข้ามาทำงานแท้ๆ เห็นข้างนอกก็ดูเงียบๆ เรียบร้อย ชวนไปเที่ยวกลางคืน ... เรียบร้อยนี่แหละ ตัวดีนักแหละ เห็นหงิมๆ ติ๋มๆ นี่หยิบชิ้นปลามันไปกินมานักต่อนักแล้ว”
9. จันทร์วาด สาวสวยคนงามประจำพระนครเป็นที่หมายปองของหนุ่มๆ มากมาย รวมถึง “คุณพี่” ... ได้ในสิ่งดีๆ กลับมาอย่างน่าประหลาดใจ เข้าตำรา “หงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน” เป๊ะ!
10. นี่ไม่ใช่แทฮยองแน่ เขาไม่ใช่แบบนี้เลยสักนิด หรือความจริงทำเป็นหงิมๆหยิบชิ้นปลามัน ล่อเหยื่อให้ตายใจคิดว่าเป็นแค่ลูกหมา พอถึงเวลาจริงๆกลายเป็นเสือแบบนี้เหรอ คิมแทฮยอง!