สำนวนซื่อเหมือนแมวนอนหวด เป็นสำนวน มีความหมายว่า มองดูซื่อแต่ซ่อนความเจ้าเล่ห์หรือความปราดเปรียวไว้ภายใน จึงมักจะใช้เป็นคำพูดในเชิงประชด เช่น เธอว่าหัวหน้าเป็นคนซื่อหรือ ซื่อเหมือนแมวนอนหวดน่ะซิ ระวังตัวหน่อยก็แล้วกัน.
ปรกติแมวจะมีอาการซึมเซาง่วงนอนในเวลากลางวัน และมักจะนอนขดอยู่ในที่แคบ ๆ เช่นในหวด ในซอกตู้ แต่พอถึงเวลากลางคืน แมวก็จะปราดเปรียวว่องไว เพราะเป็นเวลาออกหากิน เวลาแมวนอนในหวด ตัวจะคดไม่ตรง จึงนำมาพูดเปรียบเทียบคนที่คดว่า ซื่อเหมือนแมวนอนหวด.
“หวด” คือภาชนะสำหรับนึ่งข้าวเหนียวในสมัยโบราณ สำนวนนี้เปรียบเปรยถึง แมวที่ดูเชื่องๆนอนขี้เกียจอยู่ข้างๆหวดนึ่งข้าว.
โดยปกติสำนวนนี้จะใช้ในการเปรียบเปรยถึงคนที่ทำตัวซื่อ ๆในตอนแรกที่พบกันเพื่อที่จะตบตาว่าเป็นคนซื่อ ๆ ไม่มีพิษภัยไว้ใจได้ แต่ความจริงแล้วเป็นคนที่มีเล่ห์ เพทุบายมาก หรือเป็นคนที่ไม่น่าไว้ในได้เมื่อได้รู้ตัวตนที่จริงแล้ว ดังนั้นคนเราจะมองคนแค่เพียงภายนอกไม่ได้ ต้องมองกันที่ภายใน จะต้องไม่เชื่อใจใครง่ายๆ และต้องมองให้นานๆถึงจะรู้ว่าจริงๆแล้วเขาคนนั้นเป็นคนอย่างไร เมาะที่จะคบหา หรือคบค้าสมาคมด้วยหรือไม่ ถ้าเป็นคนประเภทซื่อเหมือนแมวนอนหวด ละก็ แนะนำให้หลีกให้ไกลจะดีที่สุด เพราะว่าไว้ใจไม่ได้ อาจจะกลายร่างเป็นแมวขโมยมาเอาทรัพย์สินของเราได้ทุกเมื่อนั่นเอง
ตัวอย่างการใช้งาน สำนวนไทยที่กล่าวว่า “ซื่อเหมือนแมวนอนหวด”
1. วันนี้มีนักเรียนหญิงคนหนึ่งย้ายเข้ามาใหม่ หน้าตาน่ารัก ดูแล้วไม่มีพิษภัย พวกเราจึงชวนให้เข้ามาอยู่กลุ่มเดียวกัน ไม่นานก็ได้รู้ถึงความเห็นแก่ตัว นิสัยไม่ดีชอบยุยงของเด็กคนนี้ ซึ่งไม่เหมือนกับหน้าตาของเธอเลย ตรงกับสำนวนไทยที่ว่า “ ซื่อเหมือนแมวนอนหวด ”2. นี่คุณประยุทธ ระวังคนรับใช้ของเราหน่อยนะ ดูซื่อเหมือนแมวนอนหวด แต่ความจริงอาจจะร้ายมากก็ได้
3. นี่คุณ รับพนักงานใหม่ต้องระวังหน่อยนะ อย่าเผลอไปเลือกพวกซื่อเหมือนแมวนอนหวดเข้าละ
4. เจ้านี่ซื่อเหมือนแมวนอนหวด เผลอแป๊บเดียวยกเค้าคุณนายข้างบ้านซะเกลี้ยงเลย
5. ท่านผู้รู้ช่วยตอบเป็นวิทยาทานด้วยครับ ผมสงสัยว่าซื่อเหมือนแมวนอนหวดที่มันเป็นสำนวนนี่ ผมสงสัยคำว่านอนหวด ผมไม่ทราบว่านอนหวดคืออะไร
6. นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า คนบางคนซื่อเหมือนแมวนอนหวด มองดูภายนอกก็ซื่อตรงดี แต่ภายในนั้นคดโกงอย่างเงียบงำ เหมือนหางแมวที่แยงก้นหวด.
7. เนื่องจากแมวเป็นสัตว์ที่ใกล้ชิดกับคนมากจึงมีคำพูดเปรียบเทียบหรือสำนวนหลายสำนวนที่เกี่ยวกับแมวใช้อยู่ในภาษา เช่นฝากปลาไว้กับแมว ซื่อเหมือนแมวนอนหวด.
8. ซื่อเหมือนแมวนอนหวด หมายความว่า ไม่ซื่อตรง หรือไม่ซื่อจริง เป็นสำนวนเชิงประชดประชัน.
9. เนื่องจากคนไทยมีความสัมพันธ์กับแมวมาตั้งแต่โบราณ จึงมีสำนวนไทยมากมายที่เกี่ยวกับแมว เช่น ซื่อเหมือนแมวนอนหวด ที่เท่าแมวดิ้นตาย ย้อมแมวขาย ปิ้งปลาประชดแมว.
10. ซื่อเหมือนแมวนอนหวด หมายถึง คนที่แสดงออกเป็นคนซื่อ แต่ภายในแล้วมีความเจ้าเล่ห์ คล่องแคล่ว สมองไว หากใครเผลอก็จะแสดงพฤติกรรมที่แท้จริงออกมา.
11. ขโมยอะไรก็แล้วแต่ สำนวนนั้นก็คือ “ แมวขโมย” สำนวนไทยที่หมายถึง ไม่ซื่อจริง หรือไม่ซื่อจริง สำนวนนั้นก็คือ “ ซื่อเหมือนแมวนอนหวด”
12. ซื่อเหมือนแมวนอนหวด, ทำเป็นซื่อ เชื่อง ไม่มีพิษมีภัย แต่ความจริงแล้วกลับซ่อนความร้ายกาจ ความเจ้าเล่ห์ เอาไว้ภายใน.
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔