สำนวนนี้หมายถึง คนที่ไม่สามารถเชื่อและไว้วางใจได้ โดยสันดานเป็นคนคดโกงและฉ้อฉลอยู่เสมอ ไม่มีความซื่อสัตย์ จริงใจกับใครทั้งนั้น หากมีโอกาสที่จะสามารถฉกฉวยหรือโอกาสได้ของคนอื่นมาเป็นของตนได้ก็จะรีบทำทันที โดยไม่สนใจอย่างอื่นอย่างใด ขอให้ตัวเองได้ประโยชน์ก็เพียงพอ โดยไม่คำนึงความเดือดร้อนของผู้อื่นจากการกระทำของตัวเองแม้แต่น้อย เอาเปรียบคดโกงไม่ซื่อสัตย์เป็นสันดานตลอดไป
คนเช่นนี้ไม่สมควรคบหา หรือไม่สมควรที่จะเข้าไปข้องแวะ หรือเกี่ยวพันด้วยเพราะมีแต่จะหวังประโยชน์จากเรา และพยายามที่จะแสวงหาผลประโยชน์จากเรา หากเห็นว่าเรามีทรัพย์มากก็อาจจะวางแผนเพื่อที่จะชิงเอาทรัพย์สิน และชีวิตของเราได้ ดังนั้นคนประเภทนี้ถ้ามีอยู่ใกล้ตัวแนะนำว่าให้ออกห่างจะดีที่สุดต่อชีวิตและทรัพย์สิน
การที่เขามีลักษณะนิสัยอย่างนี้เกิดจากสันดานที่มีกอยากได้ อยากมีแต่ไม่มีปัญญาที่จะหาเองได้จึงมัวแต่ที่จะหวังแย่งชิงลักลอบ ขโมยของคนอื่นเอามาเป็นของตนเอง มักจะเกิดจากสันดาน ซึ่งหมายถึง อุปนิสัยที่มีมาแต่กำเนิด เช่น มีสันดานดี มีสันดานเลว จึงไม่สามารถทำให้กลับตัวเป็นคนดีได้.
- คด หมายถึง ว. ลักษณะที่ไม่ตรงตลอด
- ใน หมายถึง บ. ตรงกันข้ามกับ นอก, ไม่ใช่นอก, เช่น ในบ้าน ในเมือง.
- ข้อ หมายถึง น. เรียกอวัยวะบางส่วนที่มีข้อต่อและงอได้ เช่น ข้อมือ ข้อศอก ข้อเท้า
- งอ หมายถึง ว. ลักษณะที่มีส่วนปลายหักโค้งเข้าหาตัวมันเองเช่นรูปอย่างขอ
- กระดูก หมายถึง น. โครงร่างกายมีลักษณะแข็ง, ส่วนใดส่วนหนึ่งของโครงร่างกาย
ตัวอย่างการใช้งานสำนวนไทย คดในข้อ งอในกระดูก ในประโยค
1. นายประยุทธเป็นเศรษฐีเงินกู้ ตกลงกับลูกหนี้ว่าดอกเบี้ยร้อยละ 10 ต่อปี โดยให้ลูกหนี้เซ็นต์ชื่อในกระดาษเปล่าเอาไว้ แต่พอลับหลังกลับไปพิมพ์สัญญาเงินกู้ลงในกระดาษที่เซ็นต์ชื่อไว้เป็นร้อยละ 10 ต่อเดือน เป็นต้น2. คนเราจะอยู่ร่วมกันในสังคมได้ต้องมีความจริงใจ ซื่อสัตย์ ไม่คดในข้องอในกระดูก ไม่เช่นนั้นแล้วคุณจะหามิตรแท้ไม่ได้เลย
3. เราไม่ต้องการผู้นำชุมชนที่ คดในข้องอในกระดูกอย่างคุณ คิดแต่จะเอาผลประโยชน์เข้าตัวเสมอๆ ไม่มีความจริงใจให้กับชาวบ้าน
4. คุณชวน หลีกภัย ครับ ผมรังเกียจสะอิดสะเอียนความคดในข้องอในกระดูกของคุณเต็มทีครับ.
5. ระบุว่า โครงสร้างโดยรวม หน้าผากแคบใบหน้ายาว เป็นคนขี้หงุดหงิด โมโหร้าย เห็นแก่ตัว คดในข้องอในกระดูก มักพบกับอุปสรรคอยู่เนือง ๆ .
6. ประยุทธไม่มีอุบายเล่ห์กะเท่อย่างที่เขาว่าคดในข้องอในกระดูก ดูท่านเป็นคนซื่อตรงที่สุด และท่านเปนคนมีใจซื่อตรงสมกับที่ปรากฏให้เห็นทุกอย่างทุกประการ .
7. ท่านทํา งานกับคนหน้าเนื้อใจเสือ หรือคดในข้องอในกระดูก มีส่วนให้ท่าน หลงทางตังแต่ต้นจนปลาย เห็นกงจักรเป็นดอกบัว บริวารของศัตรูทีทํา งานกับท่าน
8. 'กฤษฏา' ลงใต้วอน ขรก.เกษตรยึดมั่นประโยชน์ชาติทำเพื่อส่วนรวม ต่อไปนี้ อยากให้คนกระทรวงเกษตรฯ เห็นแก่ประโยชน์ประเทศชาติและส่วนร่วมมากที่สุด อย่าไปทำให้คนใดคนหนึ่ง อย่าเปลี่ยนไปตามคนที่คิดคดในข้องอในกระดูก.
9. กระทรวง เกษตรฯทำงานเต็มที่ ยืนยัน นายกฯประยุทธ์ ส่งงบตรงถึงตัวเกษตรกร พร้อมแผนช่วยเหลือครบวงจร ในสองเดือนนี้ ซึ่งหากคดในข้องอในกระดูก กินไม่แบ่ง ก็จะโดนไล่ออก.
10. ผมก็ได้แต่เศร้าใจ คำเรียกร้องเพื่อเสรีภาพแห่งความรู้สึกผิดชอบชั่วดีได้ถูกตราหน้าประหนึ่งว่าเป็นการคดในข้องอในกระดูก เป็นการหลบเลี่ยง ไร้ศีลธรรม และทรยศ