- หญิง หมายถึง น. มนุษย์เพศเมียซึ่งโดยกำเนิดมีโยนีเป็นอวัยวะสืบพันธุ์, ผู้หญิง ก็ว่า.
- สาม หมายถึง น. จำนวนสองบวกหนึ่ง
- ผัว หมายถึง น. สามี, ชายที่เป็นคู่ครองของหญิง, คู่กับ เมีย.
- ชาย หมายถึง น. มนุษย์เพศผู้ซึ่งโดยกำเนิดมีลึงค์เป็นอวัยวะสืบพันธุ์, ผู้ชาย ก็ว่า.
- โบสถ์ หมายถึง น. สถานที่สำหรับพระสงฆ์ใช้ประชุมทำสังฆกรรม เช่น สวดพระปาติโมกข์ อุปสมบท มีสีมาเป็นเครื่องบอกเขต, อนุโลมเรียกสถานที่ประกอบพิธีกรรมของศาสนาอื่นว่า โบสถ์ เช่น โบสถ์พราหมณ์ โบสถ์คริสต์. (มาจากคำว่า อุโบสถ). (ป. อุโปสถ).
คำพังเพย “หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์” เป็นผู้ที่ใครยากจะคบหาหรือคบไม่ได้เสียเลย ซึ่งก็เนื่องจากในสมัยที่กล่าวคำนั้น เมื่อผู้ใดได้เข้าวัดบวชเรียนเพราะสำนักศึกษาคงมีอยู่ตามวัดนั่นเองจึงเป็นผู้ฉลาดเฉลียว รู้ธรรมะสูงกว่าชาวบ้านสามัญ แต่หากการบวชบ่อยสึกบ่อยย่อมทำให้ผู้อื่นเล็งไปว่าเป็นคนเหลวไหล สิ้นหนทางสิ้นคิดที่จะเป็นฆราวาสก็จำเป็นต้องผินหน้าเข้าวัดเพื่อล้างชั่วหรือจ้องโอกาสและช่องทางที่จะบ่ายหน้าสู่เพศฆราวาสอีก และเป็นคำคู่กันไปกับ “หญิงสามผัว” ก็น่าจะมีความหมายเป็นทำนองเดียวกันว่า หญิงซึ่งมีเหย้าเรือนลูกผัวไปแล้วและมีอีกแลเลิกร้างกันไปอีก ก็ย่อมจะมีผู้เล็งเห็นว่าหากหญิงดีไหนเลยจะเกิดการเลิกร้างและได้เสียกันบ่อยอย่างหนึ่งอีกอย่างหนึ่งการมีสามีมากก็ย่อมจะรู้และชำนาญในเล่ห์ผัวเล่ห์เมียมากขึ้นพร้อมมารยาสาไถยตามส่วน
ในปัจจุบันนี้จะหมายถึงคนที่มีจิตใจโลเล เปลี่ยนใจง่ายดายการที่จะทำอะไรก็มักที่จะเปลี่ยนไปเปลี่ยนมาง่ายๆ โดยที่ไม่ได้สนใจ หรือใส่ใจอะไรเป็นพิเศษว่าจะกระทบกับสิ่งใด หรือบุคคลใดหรือไม่ คนแบบนี้แนะนำให้หลีกเลี่ยงที่จะทำกิจกรรมต่างๆด้วย เพราะว่าไม่มีความน่าเชื่อถือนั่นเอง โดยการแต่งงาน และการบวชในสมัยก่อนนั้นเป็นการที่จะต้องคิดให้มาก เพราะว่าเราไม่นิยมทำกันบ่อย ๆ โดยเฉพาะการแต่งงานที่ถ้าผู้หญิงแต่งงานใหม่ถึง 3 ครั้งนั้นปัญหาน่าจะอยู่ที่ตัวบุคคลแล้วแหละว่าเป็นหญิงใจง่าย จิตใจโลเลเปลี่ยนผัวได้ทุกเมื่อ เมื่อมีคนแรก คนที่สอง และคนที่ สาม สี่ ห้า ตามมา ไม่มีความอดทน หรือสนใจสังคมรอบข้างว่าเขาจะคิดอย่างไร คนแบบนี้ควรหลีกหนีให้ไกล
ตัวอย่างการใช้งาน คำพังเพยที่กล่าวว่า “หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์”
- ในสุภาษิตไทยบทหนึ่งเตือนสติว่าให้ระวังการคบหา “หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์” เพราะการคบหากับคนเหลาะแหละโลเลอาจนำภัยมาสู่ตนได้
- เคยได้ยินครับ หญิงสามผัวชายสามโบสถ์ คบยาก นั่นอาจหมายถึง คนที่ทำอะไรแล้วผิดในเรื่องเดิมๆถึงสามครั้ง คุณควรระวังในการตัดสินใจของเขา หากคุณต้องทำงานรวมกับเขา
- จริงๆนะ...ตอนเช้าก่อนจะออกจากบ้านมาทำงาน อยู่ดีๆก็นึกถึงประโยคที่ว่า "หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์" แต่ไม่เข้าใจความหมายของคำว่า "ชายสามโบสถ์" .
- ประเพณีต่างๆ เป็นที่มาของศัพท์สำนวนที่ใช้กันจำนวนมาก เช่น หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์ ผู้หญิงที่แต่งงานแล้วเลิกร้างกับสามีถึงสามครั้ง ผู้ชายที่บวชแล้วสึกแล้วบวชใหม่ถึงสามครั้ง .
- โบราณว่าให้ระวังหญิงสามผัว ชายสามโบสถ์ แต่พริ้งมีถึงเจ็ดผัว และอยู่โดยขาดผัวไม่ได้ แม้ใครๆ จะกล่าวหาว่าหล่อนกินผัว “พริ้ง” เจ้าชู้เหมือนตา อยากได้ผัวใครต้องแย่งมาให้ได้
- ในช่วงที่กำลังมือขึ้น เพราะเพิ่งโด่งดังมาจากเรื่องแผลเก่า ตีพิมพ์เมื่อเมษายน พ.ศ.2479 ผ่านไปปีเดียว คำโบราณว่า หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์ ยากจะคบหา
- ชายสามโบสถ์ คำพังเพยโบราณสร้างเอาไว้สำหรับให้ดูลักษณะปฏิบัติตัวของหญิงชาย มีสำนวนเต็มว่า “หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์” อันหมายถึงผู้ชายที่บวชพระถึงสามครั้ง
- วัดพระญาติเป็นอุปัชฌาย์ จากนั้นท่านก็สึกอีก แล้วมาบวชครั้ง 3 ซึ่งครั้งนี้ท่านได้ห่มขาว เป็นปะขาว เพื่อหลีกเลี่ยงคำคำโบราณว่า หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์
- โบราณว่า "หญิงสามผัว ชายสามโบสถ์" ก็อยู่ในประเภทนี้ คำโคลงโลกนิติว่า "หญิงชั่วผัวหย่าร้าง สามคน ข้าหลีกหนีสามหน จากเจ้า ลูกศิษย์ผิดครูตน สามแห่ง
