ที่มาของสำนวนนี้ มาจากนิทานเรื่องเล่า ในสมัยโบราณที่วัดแห่งหนึ่ง กระต่ายป่าตัวหนึ่งบาดเจ็บหนีจากการไล่ล่าของนายพรานเข้ามาตายในวัด โดยเจ้าเด็กวัดเห็นและต้องการเอาใจอาจารย์ จึงได้จัดแจงทำเนื้อกระต่ายย่างไปถวาย แต่ขณะที่ย่างอยู่นั้นกลิ่นกระต่ายย่างนั้นหอมหวนจนแทบจะอดใจไม่ไหว จึงแอบเอาขากระต่ายมากินไปหนึ่งข้าง ครั้นเมื่อนำเอากระต่ายไปให้อาจารย์กินนั้นอาจารย์ก็พบว่าขากระต่ายได้หายไป 1 ข้างจึงได้ถามเด็กวัดว่ามีใครเอาขากระต่ายไปกินหนึ่งข้างหรือไม่ เด็กวัดได้ยินจึงตอบว่าไม่มี เพราะว่ากระต่ายตัวนี้มันมีสามขาตั้งแต่แรกแล้ว และไม่ว่าอาจารย์จะถามเด็กวัดคนดังกล่าวสักกี่ครั้งเขาก็ยืนกรานคำเดิมว่าไม่มี และปฏิเสธอาจารย์พร้อมทั้งยืนยันคำตอบเดิมว่า กระต่ายมีสามขาจริง และไม่มีใครเอาขาอีกข้างไปกินทั้งนั้น
วันเวลาผ่านไป วันหนึ่ง ลูกศิษย์ได้พบยาวิเศษของอาจารย์ ทาแล้วหายตัวได้ จึงต้องการทดลองสรรพคุณ ด้วยความตะกละตะกลามของตน จึงอยากเห็นกระยาหารที่เขาจัดถวายพระราชา ดังนั้น จึงทายาทั่วร่างหายตัวเข้าไปวัง ครั้นเห็นกระยาหารของพระราชาก็อดใจไม่อยู่ ตรงเข้าไปกินจนเหงื่อไหลไคลย้อย ยาที่ทาตัวเอาไว้ละลายไปหมด ทำให้พระราชาจับได้ และต้องได้รับโทษประหารชีวิต อาจารย์ทราบข่าวก็อุตส่าห์มาดูใจ และลองถามเรื่องกระต่าย ๓ ขาอีกครั้งหนึ่ง ลูกศิษย์ก็ยืนกรานคำตอบดังเดิม นั่นจึงเป็นที่มาของสำนวนไทยที่กล่าวว่า กระต่ายสามขาซึ่งหมายถึง ยืนกรานไม่ยอมรับความผิดใด ๆนั่นเอง
- กระต่าย หมายถึง น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในวงศ์ Leporidae หูและขนยาว ในประเทศไทยมีเพียงชนิดเดียวที่อาศัยอยู่ในป่า คือ กระต่ายป่า ชนิด Lepus peguensis Blyth ขนสีนํ้าตาล ใต้หางสีขาว อาศัยอยู่ในโพรงดินเหมือนกระต่ายต่างประเทศ ที่นำมาเลี้ยงตามบ้านซึ่งมีหลายชนิดและหลายสี เช่น ชนิด Oryctolagus cuniculus (Linn).
- สาม หมายถึง น. จำนวนสองบวกหนึ่ง
- ขา หมายถึง น. อวัยวะตั้งแต่ตะโพกถึงข้อเท้า สำหรับยันกายและเดินเป็นต้น (ไทยถิ่นอื่น ขา หมายความตั้งแต่ตะโพกถึงเข่า)
ตัวอย่างการใช้งานสำนวนไทยที่กล่าวว่า กระต่ายสามขา
- ธรรมนัส” แจงสภาปมถูกกล่าวหาค้ายาเสพติด ยืนกรานกระต่ายขาเดียวไม่เคยรับสารภาพ เผยถูกจับในฐานะพยาน ลั่นขอทำงานทดแทนคุณแผ่นดิน รับใช้ชาติ ศาสน์
- กระต่ายขาเดียว หมายถึง ยืนกรานไม่ยอมรับ ขยายความ - สำนวนไทยคำว่า กระต่ายขาเดียว นั้นนิยมใช้กับคนที่ปากแข็ง ไม่ยอมรับผิด ไม่ยอมรับความคิดเห็นของคนอื่น
- เป้ อารักษ์” ปัดซุกรัก “คารีสา” ยอมรับควงเที่ยวออสเตรเลีย แต่ไม่มีอะไรในกอไผ่ เปิดใจยังโสด โอดลำบากใจทุกครั้งที่ต้องพูดถึงอีกฝ่ายหวั่นฝ่ายหญิงเสียหาย
- ไม่ให้ผ่าน!!! ตำรวจยืนกระต่ายขาเดียว ม็อบยังอยู่หน้า มธ.
- 'ครูปรีชา'ยืนกระต่ายขาเดียวเป็นเจ้าของหวย30ล. ทนายยันไม่เคยรับสารภาพแม้แต่คำเดียว ขณะที่ นายเกรียงไกร นาควะรี ทนายความ ก็ยืนยันว่า นายปรีชาไม่ได้ยอมรับสารภาพตามที่มีข่าวแม้แต่คำเดียว ในชั้นการสอบสวนได้ปฏิเสธมาโดยตลาด ตนไม่ทราบว่าสื่อเอาข่าวมาจากไหน เอาง่ายๆถ้ารับสารภาพจริงศาลคงไม่ปล่อยตัว ส่วนคำร้องท้ายฝากขังนั้นเป็นเรื่องของพนักงานสอบสวน
- Apple กระต่ายขาเดียวใช้พอร์ท Lightning ใน iPhone ต่อไป.
- “บิ๊กป้อม” ยืนกระต่ายขาเดียว ไม่เกี่ยว 2 นายพลจีนโกงงาบอาวุธ
- มูกาเบ ยืนกระต่ายขาเดียว ไม่ลาออก ย้ำยังเป็นผู้นำ โรเบิร์ต มูกาเบ ยืนกรานไม่ลาออกจากตำแหน่งประธานาธิบดีซิมบับเว หลังหารือกันโดยตรงกับผู้บัญชาการกองทัพและเจ้าหน้าที่ทูตจากแอฟริกาใต้ ...
- ประยุทธ์เมิน เอกชนจี้ทบทวนค่าแรงขั้นต่ำ ยันกระต่ายขาเดียวต้องขึ้นค่าแรง ฝาก 3 ฝ่ายช่วยกันไม่งั้นล่มสลายหมด.
- กระต่ายขาเดียวไม่สนข้อท้วงติงร่างรธน. ประกาศเดินหน้าวิพากษ์งานรัฐบาล ติง 'คมนาคม' ออกประกาศคุมวินมอเตอร์ไซต์ไร้กึ๋น
อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔
