สำนวนนี้มักใช้ในเชิงชู้สาวที่ผู้มีส่วนได้เสียทั้งสองคน มีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งนำเรื่องที่เป็นความลับที่เคยทำมาเผยให้คนอื่นรู้เห็นโดยที่ไม่ได้ตั้งใจ หรืออาจจะพลาด หรือขัดข้องบางประการจนทำให้ความลับดังกล่าวนั้นเผยออกมาซึ่งสุดท้ายพอความลับถูกเผยออกมา ทั้งคู่ต่างก็ต้องยอมรับผลที่จะตามมาไม่ว่าจะเป็นเสียง วิพากษ์ วิจารณ์จากสังคมต่างๆนาที่อาจจะทำให้ผู้ที่ถูกเผยความลับนั้นอาจจะอยู่ไม่สงบ หรือถูกมองด้วยสายตาแปลกๆก็ได้
ดังนั้นการที่จะทำอะไร ควรพิจารณาถึงความถูกต้องเป็นหลักไม่ใช่เอาแต่อารมณ์ หรือไม่พิจารณาผลกระทบที่จะตามมาอีกหลายสิ่งหลายอย่างนั้นเอง สำนวนนี้จึงสามารถใช้ในการเตือนสติให้คนเรารู้จักระมัดระวังในการที่จะทำอะไรต่างๆ ให้รู้จักคิดให้ดี ก่อนที่จะเกิดปัญหานั่นเอง
- กิน หมายถึง ก. เคี้ยว เช่น กินหมาก, เคี้ยวกลืน เช่น กินข้าว, ดื่ม เช่น กินนํ้า, ทำให้ล่วงลำคอลงไปสู่กระเพาะ
- ที่ หมายถึง น. แหล่ง, ถิ่น, เช่น ที่ประกอบอาชีพ ที่ทำมาหากิน, สถานที่ เช่น ที่ประชุม ที่พัก, ตำแหน่งแห่งที่ เช่น เอาของวางไว้ให้ถูกที่
- ลับ หมายถึง ว. ที่อยู่ในที่พ้นตา, ที่อยู่ในที่ซึ่งแลไม่เห็น, เช่น ที่ลับ ประตูลับ หายลับ, ที่ปกปิดหรือควรปกปิด เช่น ความลับ หนังสือลับ ห้องลับ, มีสิ่งใดสิ่งหนึ่งบังอยู่ เช่น ของอยู่ลับฝา พระอาทิตย์ลับเหลี่ยมเขา.
- ไข หมายถึง ก. บอก, อธิบาย, ขยาย, เช่น ไขความ ไขข่าว ไขปัญหา
- แจ้ง หมายถึง ว. กระจ่าง, สว่าง, ชัด, เช่น แจ้งใจ.
ตัวอย่างการใช้งานสำนวน กินที่ลับไขที่แจ้ง
- นี่ประยุทธลูกผู้ชายเขาไม่ กินที่ลับไขที่แจ้ง กันหรอกนะ ที่เลิกกันแล้วเอาฝ่ายหญิงมาว่าเสีย ๆ หาย ๆ เขาไม่เรียกว่าผู้ชาย เขาเรียกว่าหน้าตัวเมีย
- ก็เพราะเมื่อก่อนพวกเขาเคยทำอะไรไม่ดีร่วมกันมา พออีกฝ่ายได้ดีก็เลยอิจฉาจนต้อง กินที่ลับไขที่แจ้ง เพื่อให้อีกฝ่ายเสื่อมเสีย
- ประวิตรแอบไปมีความสัมพันธ์กับนักข่าวอย่างลับๆ ต่อมาทั้งสองได้ทะเลาะกัน และได้นำเรื่องลับของทั้งคู่มาถกเถียงกันกลางตลาด ทำให้คนรู้กันทั้งอำเภอ ตรงกับสำนวนไทยที่ว่า ‘ กินที่ลับขับที่แจ้ง ‘
- คุณเคยเจอผู้หญิงเพอร์เฟค สวย รวย เก่งและนิสัยดี โดนหลอกฟันไหม คราวนี้เพื่อนเรามันเลิกขาดเลยเพราะมันรับไม่ได้ที่ผู้ชาย กินที่ลับไขที่แจ้ง และผู้ชายบอกว่าเลิกคุยกับคนนี้ไปนานแล้ว แต่ผู้หญิงส่งหลักฐานในไลน์
- พี่มนุษย์ถ้ำ แจงดาราม่ากินที่ลับไขที่แจ้งสาวรัสเซียหรือไม่ ยัน แค่นั่งคุย ขอจูบฝ่ายหญิงหลายครั้ง แต่ถูกปฏิเสธกลับมาทุกครั้ง.
- กินที่ลับไขที่แจ้ง, เอาความลับหรือเอาเรื่องที่ทำกันที่ลับมาเปิดเผยให้คนเขารู้. กินน้ำใต้ศอก, เมียน้อยต้องยอมรับของเหลือเดนจากเมียหลวงตกเป็นรองด้านศักดิ์ศรี.
- กินที่ลับไขที่แจ้ง. เปิดเผยเรื่องที่ทำกันในที่ลับ. หญิงสาวโดนป่าวร้อง, เสียหาย. ชายเสน่หากลับกลาย, เล่นลิ้น. แฉความเรื่องอับอาย, ทำร่วม กันนา. เผยแผ่ออกมาสิ้น, สิ่งนี้บ่ควร.
- สาวฝรั่งนิยมกินที่ลับไขที่แจ้งเสียจริงๆ ดูอย่าง อลิเซีย ดูวัลล์ นางแบบสาวใจเด็ด ที่กล้าออกมาแฉเรื่องราวบนเตียงระหว่างเธอกับ ไซม่อน โคเวลล์ เจ้าสัววงการเพลง และกรรมการฝีปากกล้าแห่งรายการ The X Factor และ Britain''s Got Talent แบบไม่อายผีสางเทวดา โดยคุณน้องโพนทะนาแบบหน้าชื่นตาบานเลยว่า เคยเปิดสงครามใต้สะดือกับ โคเวลล์ 11 ครั้งในคืนเดียวมาแล้ว !!
- กินดิบหมายถึง ขั้นเชิงในการเอาชนะเหนือกว่ามาก กินที่ลับไขที่แจ้ง หมายถึงเปิดเผยเรื่องที่ทำกันในที่ลับ กินนอกกินใน เอาประโยชน์ทั้งขึ้นทั้งล่อง ทั้งทางตรงทางอ้อม.
- กินที่ลับไขที่แจ้ง ก็ระวังกันนะเจ้าคะ แถมกินของคนมีเจ้าของแบบนี้ กรรมตามทันนะจ๊ะ จะบอกให้ ส่วน พ่อหนุ่มนักร้อง นั่นก็หักห้ามใจตัวเองสักนิด ระวังบ้านแตกไม่รู้ตัว