กระดี่ได้น้ำ หมายถึงอะไร ?

กระดี่ได้น้ำ หมายถึงอะไร ? สำนวนไทยที่กล่าวว่า “ระริกระรี้เป็นปลากระดี่ได้น้ำ” นั้นหมายถึง (สำ) น. ใช้เปรียบเทียบคนที่แสดงอาการดีอกดีใจตื่นเต้นจนตัวสั่น เช่น เขาดีใจเหมือนกระดี่ได้น้ำ. อ้างอิงจาก พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔ สำนวนนี้ ใช้ในการอธิบายถึงความดีใจที่ออกหน้าออกตาจนเกินความพอดีจนน่าหมั่นไส้ อาการตื่นเต้นมากจนตัวสั่นเมื่อได้ในสิ่งที่ต้องการหรือตามที่ใจประสงค์ โดยที่มาของสำนวน “ปลากระดี่ได้น้ำ”

• กระดี่ หมายถึง น. ชื่อปลานํ้าจืดในสกุล Trichogaster วงศ์ Belontiidae เช่นเดียวกับปลาสลิดแต่มีขนาดเล็กกว่า ครีบท้องยาวยื่นเป็นเส้น มี ๓ ชนิด คือ กระดี่หม้อ [ T. trichopterus (Pallas)] ข้างตัวมีลายหลายเส้นพาดขวาง มีจุดดำที่กลางลำตัวและคอดหางแห่งละ ๑ จุด ขนาดยาวได้ถึง ๑๕ เซนติเมตร, สลาก หรือ สลาง ก็เรียก, กระดี่นาง [ T. microlepis (Günther)] สีขาวนวล และ กระดี่นางฟ้าหรือกระดี่มุก [ T. leeri (Bleeker)] พบเลี้ยงกันเป็นปลาสวยงาม, บางท้องถิ่นในแถบอีสานเรียก กระเดิด.
• ได้ หมายถึง ก. ใช้ประกอบท้ายคำกริยา มีความหมายต่าง ๆ แล้วแต่ความแวดล้อม คือ อาจ, สามารถ, เช่น เดินได้ เขียนได้
• น้ำ หมายถึง น. สารประกอบซึ่งมีองค์ประกอบเป็นธาตุไฮโดรเจนและออกซิเจนในอัตราส่วน ๑ : ๘ โดยนํ้าหนัก เมื่อบริสุทธิ์มีลักษณะเป็นของเหลว ใส ไม่มีสี กลิ่น รส มีประโยชน์มาก เช่นใช้ดื่ม ชำระล้างสิ่งสกปรก, โบราณถือว่าเป็น ธาตุ ๑ ในธาตุ ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม, ใช้เรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะเป็นนํ้าหรือเหลวเหมือนนํ้า เช่น นํ้าตา นํ้าปลา นํ้าส้ม

ธรรมชาติของปลากระดี่ เมื่อฝนตกและมีน้ำในบ่อในสระ หรือตามคลองต่างๆ เรามักจะเห็นปลากระดี่ ดำผุด ดำว่าย อย่างมีความสุข ในขณะที่ปลาชนิดอื่นก็ไม่ได้รู้สึกตื่นเต้นอะไรมากขนาดนั้น จึงกลายมาเป็นสำนวนเปรียบเทียบคนที่ได้เจอะเจอหรือได้สิ่งที่ชอบก็เกิดอาการตื่นเต้นมาก ดีใจมาก เหมือนปลากระดี่ได้น้ำใหม่ ดำผุด ดำว่าย ด้วยความตื่นเต้น

ปลากระดี่นั้นเป็นปลาท้องถิ่นที่สามารถพบได้ทั่วไปในทุกพื้นที่ของประเทศไทย เรามักจะเห็นปลากระดี่อยู่รวมกันเป็นฝูงโดยเฉพาะหลังจากที่ฝนตกใหม่ๆ เพราะว่าในช่วงที่น้ำแห้งขอดในหน้าแล้งนั้นปลากระดี่นั้นจะสามารถเอาชีวิตรอดจากน้ำแห้งขอดในช่วงฤดูร้อนได้ดีกว่าปลาชนิดอื่น เมื่อมีฝนตกมาจึงมักจะพบเพียงปลากระดี่ในบ่อเท่านั้น เพราะปลาชนิดอื่นได้ตายไปในช่วงน้ำแห้งขอดไปเกือบหมดแล้วนั่นเอง ทำไมจึงเหลือแต่ปลากระดี่เพราะว่าพวกมันมีอวัยวะพิเศษที่เหงือกช่วยหายใจให้มีชีวิตบนบกได้ดีกว่าปลาชนิดอื่น และอยู่ในสภาพที่ออกซิเจนในน้ำน้อยได้ได้ดีกว่า ปลาชนิดอื่นนั่นเอง

ตัวอย่างการใช้งานสำนวนไทยที่กล่าวว่า  “ระริกระรี้เป็นปลากระดี่ได้น้ำ” 

1. สุนัขเป็นสัตว์ที่รักเจ้าของมาก หากต้องจากกับเจ้าของที่มันรักไปนานๆ เมื่อได้เจอกัน บางตัวจะมีอาการดีใจ กระดิกหาง สั่นทั้งตัว วิ่งวนไปมารอบเจ้าของ ดีใจมาก เหมือนปลากระดี่ได้น้ำ
2. พวกพนักงานพอรู้ว่า ปีใหม่นี้บริษัทมีโครงการพาไปพักผ่อนที่จังหวัดภูเก็ต ก็ดีใจราวกับกระดี่ได้น้ำ.
3. ดั่ง“ปลากระดี่ได้น้ำ”จงจำไว้ เป็นกริยาที่ใช้ไม่เหมาะสม จะดีใจก็ควร ให้ชวนชม จะรื่นรมย์ก็ควร ให้ชวนมอง “กุลสตรี” พึงรักในศักดิ์ศรี ระริกระรี้เกินงาม..
4. เปิดกรุ 8 หุ้นปลากระดี่ได้น้ำรับภาวะน้ำมันขาลง “ข่าวหุ้นธุรกิจออนไลน์” ได้ทำการสำรวจข้อมูลบริษัทหลักทรัพย์ในตลาดหุ้นไทย (บจ.) ที่คาดว่าจะได้รับปัจจัยบวกหลังราคาน้ำมันโลกยังคงปรับตัวลงอย่างต่อเนื่อง
5. สารัชได้ลงเล่นฟุตบอลในสนามอีกครั้งหลังจากได้รับบาดเจ็บที่ขอและต้องพักนานถึง 3 เดือน จึงแสดงอาการเหมือนกระดี่ได้น้ำ
6. ประยุทธ  เพิ่งมาโรงเรียนอีกครั้งหลังจากปิดเทอมไปนาน จึงเอาแต่วิ่งเล่นกับเพื่อนอย่างสนุกสนานเหมือนกระดี่ได้น้ำ
7. 'แจส โมบาย' คึกคักเป็นกระดี่ได้น้ำ แต่ กสทช. ยังมึนปมตั้งเสาโทรคม
8. ระริกระรี๊ เป็นปลากระดี่ได้น้ำ ปล่อยผีเฟสแรก ก็คึกคักกันอย่างที่เห็นละค่ะคุณผู้โช้มมม.. พรรคเล็ก พรรคน้อย ปลาซิวปลาสร้อย เหมือนปลาได้น้ำใหม่
9. การผลิตจีนเดือนก.พ.พุ่ง โรงงานใหญ่ ๆ เหมือนกระดี่ได้น้ำ บรรดาภาคอุตสาหกรรมของจีนในเดือนก.พ.ที่ผ่านมาสามารถผลิตได้เกินเป้า เนื่องจากมีความต้องการสินค้าสำหรับหน่วยอุตสาหกรรมขนาดใหญ่หลายแห่งเพิ่มขึ้น

อ้างอิงข้อมูล : พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔