สำนวนไทยดังกล่าวนั้นใช้ในการเตือนสติไม่ให้ลดตัวไปสนิทสนมกับคนที่ไม่รู้ความ ไม่รู้จักที่ต่ำที่สูง โดยไม่จำเป็นสำหรับคนที่มีนิสัยดังกล่าวนั้นควรหลีกให้ห่างเพราะว่าอาจจะสร้างปัญหาให้เราสักวันหนึ่ง โดยคนประเภทนี้ส่วนมากจะไม่มีความคิดที่ตื้นลึกพอที่จะเข้าใจว่าควรวางตัวอย่างไรในสังคม หรือเมื่ออยู่กับผู้ใหญ่นั่นเอง
- เล่น หมายถึง ก. ทำเพื่อสนุกหรือผ่อนอารมณ์ เช่น เล่นเรือ เล่นดนตรี
- กับ หมายถึง (ไว) น. เป็นคำที่เชื่อมคำหรือความเข้าด้วยกัน มีความหมายว่า รวมกัน เช่น ฟ้ากับดิน กินกับนอน หรือมีความหมายที่เกี่ยวข้องกัน โดยเน้นกิริยานั้นให้ชัดเจนขึ้น เป็นต้นว่า คำหนึ่งบอกเครื่องมือที่กระทำ เช่น ได้ยินมากับหู หรือบอกสถานที่ เช่น นั่งกับพื้น หรือเป็นผู้ถูกกระทำ เช่น เขาร้ายกับฉัน.
- หมา หมายถึง น. ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Canidae มีรูปร่างและสีสันแตกต่างกัน ลำตัวมีขนปกคลุม หัวอาจยาวและแหลม หรือกลมและสั้น มีเขี้ยว ๒ คู่ ตีนหน้ามี ๕ นิ้ว ตีนหลังมี ๔ นิ้ว ซ่อนเล็บไม่ได้ อวัยวะเพศของตัวผู้มีกระดูกอยู่ภายใน ๑ ชิ้น หางค่อนข้างยาว ที่ยังคงเป็นสัตว์ป่า เช่น หมาใน [Cuon alpinus (Pallas)] ที่เลี้ยงเป็นสัตว์บ้าน คือ ชนิด Canis familiaris (Linn.) บางพันธุ์สามารถนำมาฝึกหัดให้ช่วยงานของมนุษย์ได้ เช่นสุนัขสงครามหรือสุนัขตำรวจ.
- เลีย หมายถึง ก. แลบลิ้นกวาดบนสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น เลียริมฝีปาก หมาเลียแผล แมวเลียขน
- ปาก หมายถึง น. ส่วนหนึ่งของร่างกายคนและสัตว์ อยู่ที่บริเวณใบหน้า มีลักษณะเป็นช่องสำหรับกินอาหารและใช้สำหรับเปล่งเสียงได้ด้วย
เล่นกับหมา หมาเลียปาก เล่นกับสาก สากต่อยหัว ภาษาอังกฤษ
สำนวนไทยดังกล่าวมีความหมายใกล้เคียงกันกับสำนวนในภาษาอังกฤษที่บอกว่า “Familiarity breeds contempt” แปลว่า การใกล้ชิดกับใครบางคนหรือบางสิ่งบางอย่างนำไปสู่การสูญเสียความเคารพสำหรับพวกเขา ซึ่งมีความหมายคล้ายคลึงกันกับสำนวนไทยที่ว่า เล่นกับหมา หมาเลียปาก เล่นกับสาก สากต่อยหัว นั่นเองตัวอย่างการใช้งาน สำนวน เล่นกับหมา หมาเลียปาก เล่นกับสาก สากต่อยหัว
- การให้ความเป็นกันเองกับผู้น้อยจนเกินไป เป็นผู้ใหญ่แต่ไม่วางตัว ทำให้เสื่อมความนับถือ. เทียบกับสำนวนไทย: เล่นกับหมา หมาเลียปาก เล่นกับสาก สากต่อยหัว.
- เล่นกับหมา หมาเคลีย เข้าเลียปาก เล่นกับสาก สากคล้อย มาต่อยหัว เห็นสีแดงอย่าเห็นว่าเป็นตัว รู้สึกตัว จึงทรง ดำรงกาย อ่านหนังสือคือแว่นแสนวิเศษ ช่วยชี้เหตุผลแจ้งเป็นแสงฉาย
- เล่นกับหมาหมาเลียปาก เล่นกับสากสากตีหัว. - เล่นกับเด็ก ๆ ย่อมลามปาม หมากัดอย่ากัดตอบ
- เล่นกับหมา หมาเลียปาก สำนวนนี้โบราณได้บัญญัติยืนยันไว้เพื่อให้คนทั่วไปตระหนักว่าการที่จะให้ความสนิทสนมกับผู้ใดต้องดูอุปนิสัยของเขาให้แน่ชัดว่า เป็นคนที่เจียมเนื้อเจียมตัว คบหาได้ แม้จะมีฐานะความเป็นอยู่ต้อบต่ำกว่า ก็ไม่น่ารังเกียจ แต่ยังมีคนอีก ประเภทหนึ่งคือ ไม่มีความเจียมตน ทำตนเสมอ บางครั้งทำการเกินหน้าคิดว่าตัวเองมีคนคอยช่วยค้ำจุน อย่างนี้โบราณเปรียบว่า เล่นกับหมาหมามันก็ลามมาเลียหน้าเลียตา มีสำนวนเทียบเคียงกันอีกสำนวนหนึ่งคือ “เล่นกับสาก สากตีหัว”
- ม.ล.ปนัดดา โพสต์ เตือนสติขรก. อย่าอวดรู้อวดฉลาด กลายเป็นโง่ในสายตาของคนอื่นที่เขาไม่อยากพูดให้สิ้นเปลืองเวลา อย่าทะลึ่ง อย่าเล่นกับสุนัข สุนัขเลียปาก เล่นกับสาก สากต่อยหัว แต่จงมีความระมัดระวังตัว
อ้างอิง พจนานุกรม