- น้ำ หมายถึง น. สารประกอบซึ่งมีองค์ประกอบเป็นธาตุไฮโดรเจนและออกซิเจนในอัตราส่วน ๑ : ๘ โดยนํ้าหนัก เมื่อบริสุทธิ์มีลักษณะเป็นของเหลว ใส ไม่มีสี กลิ่น รส มีประโยชน์มาก เช่นใช้ดื่ม ชำระล้างสิ่งสกปรก, โบราณถือว่าเป็น ธาตุ ๑ ในธาตุ ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม, ใช้เรียกสิ่งอื่นที่มีลักษณะเป็นนํ้าหรือเหลวเหมือนนํ้า เช่น นํ้าตา นํ้าปลา นํ้าส้ม
- ลด หมายถึง ก. น้อยลง ตํ่าลง หรือทำให้น้อยลงตํ่าลงกว่าที่มีอยู่เป็นอยู่แต่เดิม เช่น น้ำลด ลดโทษ ลดราคา ลดน้ำหนัก ไข้ลด ลดธงลงจากเสา, ผ่อนลง เช่น ลดฝีเท้า ลดฝีจักร ลดระดับ ลดเสียง, เอาออก เช่น ลดฝาเรือนออกด้านหนึ่งทำให้ห้องโล่งขึ้น, หย่อนตัวลงนั่งหรือนอน เช่น ลดตัวลงนั่ง.
- ตอ หมายถึง น. โคนของต้นไม้ที่ลำต้นถูกตัดหรือหักลงแล้ว, สิ่งบางอย่างเช่นเสาหรือหลักที่ปักไว้หรือที่ยังเหลืออยู่แต่โคนเมื่อบางส่วนถูกตัด หัก หรือกร่อนไป.
- ผุด หมายถึง ก. ขึ้นมาให้ปรากฏ เช่น ปลาผุด ผุดลุกผุดนั่ง, โผล่ให้เห็น เช่น น้ำลดตอผุด.
สำนวน คำพังเพยดังกล่าวนี้ใช้ในการอธิบายถึงการกระทำของคนไม่ดี ที่พยายามที่จะปกปิดสิ่งไม่ดีต่างๆที่ตัวเองได้ทำเอาไว้ในตอนที่มีอำนาจไม่ว่าจะเป็นการโกงกิน การยักยอกทรัพย์ บังคับ ขู่เข็นหรือทำสิ่งไม่ดีต่างๆพอตัวเองเริ่มหมดอำนาจวาสนาพอที่จะปกปิดเรื่องดังกล่าวความจริงต่างๆก็เริ่มปรากฤ เปรียบได้กับ น้ำที่ซ่อนเอาตอไม้ หรือสิ่งต่างๆเอาไว้ใต้พื้นน้ำ พอถึงหน้าแล้งน้ำแห้งลงเราก็จะเริ่มมองเห็นสิ่งต่างๆที่น้ำได้ปกคลุมเอาไว้อย่างชัดเจนว่าอะไร อยู่ตรงไหน ตรงไหนมีตอไม้ ตรงไหนไม่มี
สำหรับคนที่ถูกเปรียบเทียบด้วยสำนวน น้ำลดตอผุดนั้นเป็นคนที่ไม่ดี เพราะว่าพยายามที่จะปกปิด หรือกลบเกลื่อนความผิดของตัวเองเอาไว้ ดังนั้นคนประเภทนี้ไม่สมควรที่จะคบหา หรือปล่อยให้มีอำนาจต่อไปได้อีก ควรสอบสวนความผิดต่างๆและพิจารณาโทษบุคคลดังกล่าวตามกฎหมายให้รวดเร็วที่สุด เพื่อป้องกัน และแก้ไขในสิ่งต่างๆที่บุคคลดังกล่าวได้ก่อไว้ด้วยความยุติธรรม
น้ำลด ตอผุด ภาษาอังกฤษ
สำนวนไทยดังกล่าวมีความหมายคล้ายคลึงกันกับสำนวนในภาษาอังกฤษที่ว่า “the truth comes to light, blood will tell” ที่แปลว่า เมื่อความจริงเป็นที่ปรากฏ และ เลือดจะเป็นตัวบอกเรื่องราวต่างๆ ดังนั้นความหมายที่ได้จึงมีความคล้ายคลึงและใกล้เคียงกันกับสำนวนสุภาษิตไทยที่ว่า น้ำลด ตอผุด นั่นเองตัวอย่างการใช้งานสำนวน คำพังเพยไทยที่ว่า “น้ำลด ตอผุด”
- เด็กชายแดงพยายามที่จะปกปิดความผิดของตัวเองด้วยวิธีต่างๆมากมายในช่วงที่เป็นหัวหน้าห้อง แต่สุดท้ายก็ปิดได้ไม่นาน หลังจากที่หมดวาระแล้ว “น้ำลดตอผุด” สรุปว่าเด็กชายแดงโกงเงินเพื่อนไป 400 บาท
- นายก ใช้กลไกลทางกฎหมายต่างๆเพื่อที่จะสืบทอดอำนาจ ไม่ว่าจะเป็น ครอบงำ กกต หรือแต่งตั้ง ส.ว. ให้มีอำนาจโหวตนายกได้ก็ตามแต่สุดท้าย พอหมดอำนาจลง “น้ำลดตอผุด” คนก็จะเห็นความชั่วเองนั่นแหละ
- “น้ำลด ตอผุด” คุณคิดอย่างไรถ้าเป็นผู้ประสบภัยที่กินอาหารกล่องที่มาบริจาคแล้วอาหารเป็นพิษ ถ้าผลของมันทำให้คุณตายได้.
- “น้ำลดตอย่อมผุด” !! เรื่องที่เป็นความจริง..บางครั้งปล่อยให้วันเวลาเป็นผู้ให้คำตอบดีกว่า. ไม่มีใคร ไม่เคยถูกเข้าใจผิด ใจกว้างเข้าไว้ ไม่ต้องสาธยายให้เสียเวลา.
- น้ำยังไม่ทันลด ตอก็ผุดขึ้นมาเรื่อย ๆ. หนึ่งในตอเบ้อเริ่มที่ปรากฏนั่นคือปมของบริจาค แสดงให้เห็นถึงการบริหารจัดการของรัฐบาลที่แสนจะเลอะเทอะ.
- จาตุรนต์ชี้ ระบบต้านคอร์รัปชั่นไร้หลัก คสช.อำนาจเหนือทุกองค์กร หลังน้ำลดตอจะผุด.
- น้ำลด...ตอผุด!คูตี้เอาตัวรอดฉีกหน้ากาก'ต่างดาว'ตัวยุส่งอีเมลขอชิ่งหงส์ เริ่มหาทางลงแล้วเมื่อฟิลิปเป้ คูตินโญ่เพลย์เมคเกอร์พ่อมดน้อยนัดเคลียร์ใจกับลิเวอร์พูลพร้อมโทษบาร์เซโลน่าเป็นคนบีบบังคับให้ส่งอีเมลยื่นเรื่องย้ายสังกัด.
- สมไทย กล่าวว่า หลังน้ำลดตอต้องผุดเป็นธรรมดา มีขยะจำนวนมหาศาลที่มาพร้อมกับน้ำ โดยเบื้องต้นคาดคะเนปริมาณไว้ประมาณ 3 ล้านตัน ในเขต จ.ลพบุรี
- ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ... แต่อยากให้ระวังดวงชะตามีขึ้นมีลง น้ำลดแล้วตอผุด ตัวอย่างก็มีให้เห็น.
- หลัง 14 ตุลา แล้ว สิทธิเสรีภาพของสื่อมวลชนเบ่งบาน เป็นยุคที่น้ำลด ตอผุด เรียกได้ว่าเป็นยุคที่รุ่งโรจน์ของสิทธิเสรีภาพสื่อฯ
- สักวันหนึ่ง น้ำลดตอย่อมผุด ต่อให้คุณดีอย่างไร ก็ไม่เสมอไปว่าคนอื่นจะชอบคุณ ย่อมมีทั้งคนชื่นชมคุณ มีทั้งคนรังเกียจคุณ มีคนอิจฉาคุณ และก็มีคนดูถูกคุณ. คุณในขี้ปากคนอื่น