ตามใจปากมากหนี้ เป็นสุภาษิตที่กล่าวถึงผู้ที่เห็นแก่กินยิ่งมากก็ยิ่งสิ้นเปลืองมากด้วยเช่นกัน ซึ่งนับเป็นคำสุภาษิตที่ใช้ได้ทุกยุคทุกสมัย เพราะหากตามใจปาก ตามใจความต้องการของตนเองมากไปก็อาจส่งผลกระทบต่อการเงินของตัวเองได้ไม่ยาก โดยเฉพาะการเลือกอาหารและของใช้ที่จำเป็นเท่านั้นในราคาที่เหมาะกับฐานะทางการเงินของตนเอง ก็นับว่าเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อความมั่นคงทางการเงินของตนเองด้วย ดังนั้นการรู้จักประหยัด กินและใช้อย่างพอเหมาะนั้นก็จะช่วยให้เราไม่ลำบากเรื่องการเงินมากนัก
- ตามใจ หมายถึง ก. แล้วแต่ใจ.
- ปาก หมายถึง ส่วนหนึ่งของร่างกายคนและสัตว์ อยู่ที่บริเวณใบหน้า มีลักษณะเป็นช่องสำหรับกินอาหารและใช้สำหรับเปล่งเสียงได้ด้วย
- มาก หมายถึง ว. หลาย, ตรงกันข้ามกับ น้อย, เช่น คนมาก น้ำมาก กินมาก.
- หนี้ หมายถึง น. เงินที่ผู้หนึ่งติดค้างอยู่จะต้องใช้ให้แก่อีกผู้หนึ่ง, หนี้สิน ก็ว่า
สำนวนคำไทยที่ว่า ตามใจปากมากหนี้ นั้นมีความหมายในเชิงเตือนสติให้รู้จักประหยัด นิยมใช้กับคนที่มีนิสัยเห็นแก่กิน เห็นอะไรที่ชอบ เห็นอะไรที่น่ากินเป็นซื้อหมดไม่มีเว้น ไม่สนใจว่าจะถูกหรือแพงหรือมีประโยชน์หรือไม่ ขอให้เป็นของชอบเท่านั้นก็จะไม่ลังเลในการจ่ายเงินเพื่อซื้อหาเลย ซึ่งคนนิสัยแบบนี้จะใช้เงินอย่างสิ้นเปลืองมาก เข้าทำนอง อยู่เพื่อกิน ไม่ใช่ กินเพื่ออยู่ ซึ่งนอกเสียจากจะสิ้นเปลืองจากค่าอาหารที่จะต้องจ่ายแล้ว อาจจะต้องเสียเงินเสียทองกับการรักษาพยาบาลจากโรคที่มากับการกินของตนอีกด้วย โดยเฉพาะเมื่อมีน้ำหนักมาก โรคต่างๆก็จะตามมา ไม่ว่าจะเป็นเบาหวาน ความดัน แค่สองโรคนี้ก็แทบอะเอาชีวิตไม่รอดแล้ว ยังมีโรคน่ากลัวๆอื่นอีกมากมายที่จะตามมารุมเร้าเพราะสาเหตุอ้วน
สำนวน “ตามใจปากมากหนี้”นั้นยังใช้ในการเปรียบเทียบกับการใช้เงินทองในการใช้สอยจับจ่ายได้ด้วย โดยการเตือนสติให้เราไม่ใช้เงินสุรุ่ยสุร่ายในการซื้อของต่างๆที่ไม่จำเป็นจริง ๆ เอามาเก็บสะสมไว้ให้เสื่อมสภาพเล่นหรือซื้อของที่ไม่มีประโยน์มาเก็บเอาไว้ โดยที่ไม่ได้คิดหน้าคิดหลังก่อนซึ่งคนประเภทนี้ขาดวินัยในการใช้เงินอย่างมาก ถ้าไม่เปลี่ยนนิสัยดังกล่าวนั้นมีโอกาสที่จะยากจนมากขึ้นก็เป็นได้
ตัวอย่างการใช้งานสำนวนสุภาษิต “ตามใจปากมากหนี้”
- ประยุทธ ตอนนี้ฐานะของเธอก็ไม่ได้ร่ำรวยเหมือนเมื่อก่อน และถ้าเธอยังใช้จ่ายตามใจตัวเอง อยากซื้ออะไรก็ซื้อ ไม่รู้จักคิดอยู่แบบนี้ฉันว่าต่อไปเธอจะลำบากแน่ ๆ เคยได้ยินไหมตามใจปากมากหนี้
- ประวิตร ถึงนายไม่ได้ใช้เงินตัวเองในการซื้อข้าวของ แต่นายก็ควรฝึกนิสัยรู้จักประหยัดให้มาก ๆนะ “ตามใจปากมากหนี้” ที่คุณครูมาลีเคยสอนไว้จำได้ไหม
- ปารรีณาเป็นคนที่ชอบกินจนน้ำหนักตอนนี้ พุ่งไป 130 โลกแล้วเรียกได้ว่าเดินจนแทบจะไม่ไหว งานการก็อย่าพูดเลยไม่ได้ทำมาหลายเดือนแล้ว ตอนนี้ก็ใช้เงินเก็บรักษาตัวเอง และ ซื้อข้าวกิน นี่แหละนะ ที่เขาเรียกว่า “ตามใจปากมากหนี้”
- ธรรมนัส ชอบใช้เงินแต่ละเดือนไปกินข้าวตามร้านหรูๆเป็นประจำทั้งอาหารญี่ปุ่นทั้งอาหารยุโรป กินทิ้งกินขว้าง เงินไม่พอก็ไปกู้บัตรเครดิตมาใช้ก่อนจนตอนนี้เป็นหนี้ไปเกือบล้านแล้ว ไม่รู้จะผ่อนหมดเมื่อไหร่
- เราเป็นเด็กต้องฝึกนิสัยอดออมตั้งแต่เล็กเข้าใจไหมลูก รู้จักประหยัดเงิน “ตามใจปากมากหนี้” จนเกินไปฝึกไว้ตั้งแต่เด็กนี่แหละดี
- เด็กชายขุนพบ เป็นเด็กอ้วนคุณครูกเลยสอนเรื่องการใช้ชีวิตพร้อมทั้งยกตัวอย่างสุภาษิตไทยที่ว่า “ตามใจปากมากหนี้” ให้เด็กชายขุนพลได้เข้าใจว่าควรจะทำตัวอย่างไร และใช้ชีวิตอย่างไร
- วาสนาเป็นคนฉลาดรู้จักอดออม และใช้เงินเป็นประโยชน์ ใช้เงินในสิ่งที่จำเป็นจริง ๆไม่ซื้อลูกอมขนมหวานมากเกินไป ซึ่งจะทำให้ฟันผุและเสียสุขภาพมากโดยคุณแม่ของเธอได้สอนว่า “ตามใจปากมากหนี้” อย่าซื้อของที่ไม่มีประโยชน์กับร่างกาย
- สมจิตรชอบกินกุ้งลอบสเตอร์มาก เพราะเธอบอกว่ามันอร่อยแต่ว่าราคากุ้งนั้นค่อนข้างที่จะสูงมาก แตะๆหลักพันต่อตัวเลยทีเดียว ซึ่งทำให้เวลาที่กินแต่ละครั้งนั้นราคาแพงมาก เข้าข่าย “ตามใจปากมากหนี้” ต้องหาเงินหลายเดือนเพื่อที่จะมาซื้อกุ้งที่มีคุณค่าทางอาหารเท่าไข่ไก่ธรรมดา
- นายกเตือนคนไทยอย่ากินอาหารฟาสฟูดมากเกินไป เพราะว่าอาจจะทำให้ยากจนได้ต้องรู้จักประหยัดเงินในส่วนที่สามารถประหยัดได้ อย่าใช้จ่ายให้เกินตัวมากนัก เตือน “ตามใจปากมากหนี้”
- เราควรที่จะรู้จักดูแลตัวเองไม่ “ตามใจปากมากหนี้” มากจนเกินไปจนทำให้ทั้งเงินทอง และ สุขภาพร่างกายของเรามีปัญหาได้ในอนาคต เพราะการป้องกัน กับการรักษานั้นต่างกันมาก
- กระทรวงสาธารณะสุข ชวนคนไทยไม่ “ตามใจปากมากหนี้” กินแต่สิ่งที่มีประโยชน์ไม่กินอาหารฟาสฟูดมากเกินไป เพราะว่านอกจากจะทำให้เกิดปัญหาโรคอ้วนแล้ว ยังทำให้สุขภาพเสียอีกด้วย
- ประยุทเป็นคน “ตามใจปากมากหนี้” อยากได้อะไรก็ซื้ออย่างเดียว ไม่สนใจว่าใครจะเป็นอย่างไร ใครจะลำบากอย่างไร ขอให้พรรคพวกตัวเองได้ในสิ่งที่ต้องการก็พอแล้ว